Том 4 № 4 (2024): ЕВРАЗИЯЛЫК САЛАМАТТЫКТЫ САКТОО ЖУРНАЛЫ

Бул макалада 2019-жылдан 2023-жылга чейинки мезгилдеги башка өлкөлөргө салыштырмалуу Кыргыз Республикасындагы жол-транспорттук жаракаттуулуктун натыйжаларына талдоо берилген, мында жол кырсыктарынын статистикасы, жол кырсыктарынын себептери жана өлүмү сыяктуу көрсөткүчтөр каралган. Ошондой эле макалада жолдордо кырсыктардын пайда болушунун бир катар негизги себептери белгиленген. Себептери: катуу ылдамдыкта айдоо, каршы тилкеге чыгуу, мас абалында айдоо жана жол эрежесин сактабоо. Авторлордун айтымында, бул тенденцияга бир катар факторлор да, анын ичинде унаалардын санынын көбөйүшү, ошондой эле айдоо маданиятынын төмөндүгү да таасир этүүдө. Жаракат алгандардын жана каза болгондордун арасында эң аялуу жол кыймылынын катышуучулары жөө жүргүнчүлөр жана жүргүнчүлөр болуп эсептелет (болжол менен 70% жүргүнчүлөр жана жөө жүргүнчүлөр 30% айдоочуларга). Иште жол кырсыктарынын жана жол кырсыктарынын негизги себептери, жол кыймылынын коопсуздугунун деңгээлине таасир этүүчү факторлор, жол кырсыктарынын санын азайтуу боюнча мамлекеттик органдар тарабынан көрүлүп жаткан чаралар талдоого алынган. Акыркы жылдарда жол кыймылынын коопсуздугун камсыздоо жаатындагы статистикалык маалыматтарга жана тенденцияларга өзгөчө көңүл бурулууда, бул азыркы абал жана кырдаалды жакшыртуу боюнча чаралардын натыйжалуулугу жөнүндө тыянак чыгарууга мүмкүндүк берет.

Дүйнөдө Церебралдык шал оорусун дарылоонун жаңы заманбап жана далилдүү ыкмаларынын бири ботулинотерапия болуп саналат, ал биринчи жолу Кыргыз Республикасында 2020-жылы БТОИИБ базасындбалдар ортопедиясы бөлүмүндөколдонулган. Анын негизинде 2021-2023-жылдар аралыгында ботулинотерапия курсунан өткөн Церебралдык шал оорусу менен жабыркаган 69 баланы текшердик. Бул иштин илимий баалуулугу Церебралдык шал оорусунан жапа чеккен балдар үчүн ботулиндик токсиндик терапия ыкмасын андан ары өнүктүрүү үчүн негиз болуп калышы мүмкүн, ошол эле учурда бул патология менен көп кездешүүчү ортопедиялык татаалдашууларды олуттуу азайтат, ошондой эле бул тармакта илимдин өнүгүшүнө салым кошо алат. өлкөдөгү медицинанын.Ботулинум токсин түрү А колдонулгандан кийин, спастиктик өзгөрүүлөр Ashworth жана кыймыл Function классификация системасы таразаларды колдонуу менен бааланган, кыймыл бейтаптардын бир көргөзмө жана сүрөт талдоо; Ботулинотерапияны колдонууну изилдөөнүн жана баалоонун натыйжасында церебралдык шал оорусу менен жабыркаган балдарда мотор чөйрөсүндөгү көрсөткүчтөрдүн оң динамикасы белгиленди.

Билек сөөктүн дисталдык метаэпифизинин сынышы Кыргыз Республикасында гана эмес, бүткүл дүйнөдө травматологиянын жана ортопедиянын актуалдуу көйгөйү бойдон калууда, анын себеби жашоонун орточо узактыгынын узарышы, урбанизация, постклимактериялык мезгилдеги аялдардын остеопорозу, адамдардын жалпы жыргалчылыгынын өсүшү, калктын жан башына автомашиналардын санынын көбөйүшү, демек, ири шаарлардын, айылдардын жолдорундагы автокырсыктардын саны, ошондой эле көк-бөрү, паркур, ылдам жүрүүчү велосипеддер сыяктуу коркунучтуу "спорттун түрлөрүнүн" популярдуулугу, скутерлерди көптөгөн шаар тургундары жакшы көрүшөт, жабыркагандардын көбү эмгекке жарамдуу курактагы адамдар (18-59 жаш), ошол себептен кыска убакыттын ичинде толук калыбына келууну жана толук реабилитация болууну талап кылышат. Билек сөөктөрүнүн сынышынын жыштыгы анын ичинде дисталдык метаэпифизинин сыныктары травманын структурасында маанилүү орунду ээлейт. Билек соогунуну сынышын дарлоонун коптогон ыкмалары болгонуна карабастан, канааттандырарлык эмес натыйжалардын пайызы
жогору бойдон калууда. Бул травманын оордугу, анатомиялык түзүлүшүнүн татаалдыгы жана колдун физиологиялык функцияларынын кылдаттыгы менен гана эмес, диагностикада, дарылоо методун тандоодо жана билек сөөктүн дисталдык метаэпифизинин сыныктары бар оорулууларды дарлоо тактикасында кетирилген каталардын көп болушу менен байланыштуу. Билек сооктун дисталдык метаэпифизинин сыныктарын дарылоодон кийинки кыйынчылыктардын көпчүлүгү билек муунунун узак иммобилизациясы менен байланыштуу экендигин эске алганда, минималдуу инвазивдик ыкма зарыл, мында сыныктарды жетиштүү фиксациялоо, атүгүл остеопороз менен ооруган бейтаптарда дагы, экинчи жылышуу мүмкүнчүлүгүн алдын алат жана бейтаптарга операция жасалган муунда кыймылды эрте баштоого мүмкунчулк тузулот. Бишкек клиникалык тез жардам коргозуу оруканасында билек сооктун дисталдык метаэпифизинин жаракаттары бар пациенттерге клиникалык изилдөөлөр жана байкоо жүргүзүү жана дарылоонун ар кандай методдорунан алынган маалыматтарга салыштырмалуу талдоо жүргүзүлүүдө.

Организмдин системаларынын арасында кандын суюктук абалын камсыздаган гемостаз системасы эң лабилдүү (өзгөргүч) системалардын бири болуп саналат. Организмге ар кандай, ички дагы, тышкы дагы факторлордун таасири гемостаз системасынын фибринолитикалык жана коагуляциялык компоненттеринин ортосундагы динамикалуу тең салмактуулуктун бузулушунун себеби болуп саналат. Мындай жагдай бул көйгөйдү изилдөөнү актуалдуу кылат. Мындан тышкары бул көйгөйдү изилдөөнүн актуалдуулугу Кыргыз Республикасынын аймагынын тоолуу ландшафты болжол менен 90%ды түзгөндүгү менен татаалдашат. Калктын 20%ы тоолуу райондордо, 30% тоонун этегинде жашайт. Ал эми биз жүргүзгөн изилдөөлөрдүн бардыгы деңиз деңгээлинен 3200 метр бийиктиктеги Туя-Ашуу бийик тоолуу базасынын шарттарында жүргүзүлгөн. Мындан тышкары, таяныч-кыймыл аппаратын кычкылтек менен камсыз кылуу маселелери бул системанын патологиясынын өнүгүшү менен тыгыз байланышкан жана көбүнчө гемостаз системасынын функционалдык абалынан көз каранды, ошондуктан сөөк тканындагы структуралык жана функциялык өзгөрүүлөрдү изилдөө. организмдин бийик тоолуу шарттарга ыңгайлашуусу жана тоодогу сөөктөрдүн жаңылануу процессинин өзгөчөлүктөрү, алар бузулганда чоң мааниге ээ болот. Ошону менен кошо, гемостаз системасы, албетте, функционалдык абалын гана эмес, ошондой
эле ткандардын жана органдардын калыбына келтирүү мүмкүнчүлүктөрүн таасир этет. Мында скелет сөөктөрүн калыбына келтирүү, бир жагынан, азыркы травматологиянын эң маанилүү бөлүмдөрүнүн бири гана эмес, экинчи жагынан, реструктуризациялоонун бирдиктүү жалпы биологиялык процессинин ажырагыс бөлүгү болуп саналат.

Ушул изилдөөнүн максаты бийик тоо шарттарына ыңгайлашкан жана ыңгайлашпаган эксперименттик жаныбарларда ар кандай болуу мөөнөттөрүндө бийик тоо шарттарындагы жаракаттарда клеткалык иммунитеттин өзгөчөлүктөрүн изилдөө болуп саналган. Изилдөөнү биз Төө-Ашуу бийик тоолуу базанын шарттарында деңиз деңгээлинен 3200 метр бийиктикте эки жыныстагы жүз кырк ак лабораториялык келемиштерде жүргүздүк. Контролдук топтогу жаныбарларда эксперименттин аягында изилденген жаныбарларда лимфоциттердин негизги субпопуляциясынын концентрациясынын көрсөткүчтөрү баштапкы мааниге кайтып келет, ошол эле убакта негизги топтогу жаныбарларда изилдөөнүн аягында бул маалыматтар ишенимдүү жогору бойдон калат. Бийик тоолуу шарттарга ыңгайлашпаган жаныбарларда жаракат алууда лимфоциттердин негизги субпопуляциясынын көрсөткүчтөрүнүн динамикасы ар башка багыттуу мүнөзгө ээ экени аныкталган. Ошондой эле бийик тоо факторлорунун комплекстүү таасири жана жаракат клеткалык иммундук жоопко таасир тийгизе тургандыгы, муну менен катар лимфоциттердин тигил же бул субпопуляциясынын концентрациясынын көбөйүшүн же азайышын пайда кылганы аныкталган. Өз кезегинде бул жогоруда көрсөтүлгөн факторлордун иммундук системага ар кандай багыттагы супрессивдик же түрткү берүүчү таасири жөнүндө күбөлөндүрөт. Эксперименттин жүрүшүндө аныкталган лимфоциттердин негизги субпопуляцияларынын курамындагы айырмачылыктар моделденген сөөк сыныгынын фонунда эксперименттин ар кандай этаптарында бийик тоолуу шарттарда сөөк ткандарынын калыбына келүү процесстерине алардын бирдей катышпагандыгын ырастайт

Жапыз тоолуу аймакта жүргүзүлгөн илимий тажрыйбанын негизинде балтыр сөөгүнүн диафизининок тийген жаракаттардагы сөөк тканынын өзгөрүшү изилденген. Илимий тажрыйбалар 2015 жылы, жапыз тоолуу аймактын шарттарында (Бишкек шаары, деңиз деңгээлинен 780 м бийиктикте) ок тийген жаракатардын жасалма түрүндө иштелип чыккан моделин породасыз иттерге колдонуп, Илизаровдун аппаратын орнотушкан. Морфологиялык изилдөө 2 ай боюкеңири колдонулган гистологиялык ыкмалар аркылуу жүргүзүлгөн. Сөөк тканындагы тамырлардын, остеондордун, сөөк клеткаларынын саны жанаостеон түтүкчөлөрүнүн өлчөмү аныкталган.Бардык препараттарды иштетүүнүн этаптары гистологиялык объекттерди көлөмдүк изилдөө ыкмаларынын негизине ылайык өткөрүлгөн. Изилдөөдө жаракаттын толук консолидациясы байкалган. Туруктуу очоктон сырткары бекемдөөнүн негизиндеги компрессиялык-дистракциялык остеосинтез ыкмасы жаракат алган булчуң муунду калыбына келтирүү жана кайрадан жаралуусу үчүн оптималдуу шарттарды камсыз кылат. Г.А. Илизаровдун компрессиялык-дистракциялык ыкмасын
колдонуудаангиогендик таасир жана репаративдик процесстер болоору аныкталды. Изилдөөдөн алынган натыйжалар очоктон сырткары бекемдөөнүн негизиндеги компрессиялык-дистракциялык остеосинтездин түтүктүү сөөктөргө ок тийген жаракаттардын айыгуусун тездетүү үчүн колдонуу керектигин тастыктайт. Биздин изилдөөнүн буга чейнки бөлүгүндө бийик тоо жана туруктуу остеосинтезшартында сөөк ткандарынын калыбына келүүсүнүн өзгөчөлүктөрү тууралуу кеңири эксперименталдык материал берилгендиктен, булбөлумдөгү тажрыйбалар жапыз тоолуу аймак шартындабулчуң муундардын сөөк жана жумшак ткандарынынабалы жөнүндө базалык санариптик маалыматтарды алуумаксатында жүргүзүлдү.

Бутту узартууда А.И. Блискуновдун жана Г.А. Илизаровдун аппараттары эң көп колдонулууда. Бул ыкмаларды пайдаланууннун терс жактары болуп ыңгайсыз аппаратты узартылып жаткан бутта көп убакытка чейин алып жүрүү, сөөк сыныктарынын экинчи катардагы жылышып кетүүсү, спицалардын ордунда остеомиелиттин пайда болуусу, жанындагы муундардын контрактурасы, импланттардын жана шаймандардын жогорку технологиялык деңгээли жана хирург-ортопеддин жогорку квалификациясына болгон талаптар болуп эсептелет. Биз буттун узун сөөктөрүн комбинациялап узартуунун жаңы ыкмасын иштеп чыгып клиникалык тажрыйбага киргиздик (КР № 140 19.08.2011 жылдагы ойлоп табуу патенти, № 41/12 30.11.2012ж., жана № 45/12 04.12.2012 ж., рационализатордук сунуштамалардын күбөлүгү). Жаңы ыкманын негизинде сөөк сыныктарын фиксация жана дистракция эки ыкмасынын айкалышы жатат: сөөк аркылуу сыныктын очогунан сырткары остеосинтездөө аппаратын жана сөөк үстүнөн остеосинтездөөнү колдонуу. Бишкек ш. ТМЖБКО шартында бул ыкма 49 оорулууга пайдаланылган, алардын орточо жаш курагы 23.8 жашты түздү. Сыныктын очогунан сырткаркы остеосинтез (Илизаров аппараты) менен оригиналдуу түзүлүштөгү сөөк үстүнкү пластинаны комбинациялоо узартуунун акыркы натыйжаларын жакшыртууга мүмкүндүк берди. Ошондой эле адаттагы колдонулган ыкмаларда кезиккен кабылдоолордун саны да азайган (спицанын ордунун остеомиелити, сөөк фрагменттеринин жылышып кетүүсү, алсыз сөөк регенератынын пайда болуусу, жалган муун, десмо- жана миогендик контрактуралар).

2015-жылдан 2024-жылга чейин БШИИТОБ жана КМТЖБО нын омуртка патологиясы бөлүмүндө көкүрөк жана бел омурткаларынын жаракаттары жана өнөкөт жаракаттары бар 573 бейтапка вентралдык жана дорсалдык стабилдештирүүнүн ар кандай ыкмаларын колдонуу менен хирургиялык дарылоо жүргүзүлгөн.
Операция жасалган 573 бейтаптын ичинен 396 эркек (69,1%) жана 177 аял (30,9%) болгон. Бейтаптардын жаш аралыгы 18 жаштан 68 жашка тузгөн Операцияга чейинки мезгилде бейтаптардын баардыгы, омуртка тутумунун рентген изилдөөсүнөн, компьютердик томографиядан (КТ), магниттик-резонанстык томографиядан (МРТ) өтүшкөн. Өнөкөт жаракат менен ооруган бейтаптарда нерв-булчуң өткөргүчтүгүн баалоо үчүн ийне электронейромиографиясы жүргүзүлгөн. Изилдөөлөрдүн жыйынтыгы боюнча жаракаттар Ф. Магерл жана башкалар, ошондой эле Ф. Денис боюнча классификацияланган. Жабыркаган омуртка бөлүмүндөгу кифоз өлчөнүп, орточо чени 20,1º ± 2,7º болгон. Бардык бейтаптар (n- 573) жасалган хирургиялык ыкмага ылайык 4 топко бөлүнгөн. Ыкмалардын ар биринин натыйжалуулугу бааланган, аларды колдонуунун түзмө-түз көрсөткүчтөрү аныкталган жана жабыркаган сегменттерди бекитүү үчүн конструкцияларды колдонуудагы өзгөчөлүктөр изилденген.
Неврологиялык бузулуулардын азаюу даражасын баалоо операцияга чейин жана операциядан кийин Н. Франкель боюнча жүргүзүлгөн, мында кыймыл-аракет жана сезүү бузулууларынын оордугу жана көрүнүшү боюнча топторго градация бар. Ошондой эле, оорунун интенсивдүүлүгү визуалдык аналогдук шкала (VAS) жана Освестри Индекси (ODI) майыптык көрсөткүчү менен аныкталган.
Операция болгон бардык бейтаптарда дарылоонун жакынкы клиникалык натыйжаларын изилдөө жүргүзүлдү: 467 (81,5%) учурда жакшы натыйжалар алынган; канааттандырарлык – 87 де (15,2%), канааттандырарлык эмес – 19 да (3,3%). 1 жыл же андан көп убакыт өткөндөн кийин 359 (62,6%) бейтапта клиникалык натыйжалар бааланган; 301 и (83,4%) жакшы жыйынтыкка, 58 и (16,2%) канааттандырарлык жыйынтыкка ээ болушкан.

Клиникалык окуяда жүлүндүн менингиомасын өзгөчөлөнгөн хирургиялык дарылоосу чагылдырылган. Омуртка каналынын кысылуусун жойгондон кийин неврологиялык оору белгилери азайгандай сезилген, бирок бейтаптын чычаң ооруксунуусу тынымсыз болгондугуна байланыштуу, биз кайра-кайра дарылоого аргасыз болдук. Белгилей кетчү нерсе, жүлүн менингиомалары жүлүндүн бардык баштапкы шишиктеринин 15-30% түзөт. Менингиома 85-90% учурларда 50-70 жаштагы аялдарда байкалат. Көкүрөк жана бел омурткаларынын менингиомалары чел кабык менен капталып, көлөмү 2-3 см. жетет. Айланадагы жумшак ткандардан жакшы чектелген , туура эмес сүйрү формада, жүлүндүн 1-2 сегменттеринин деңгээлинде жайгашат. Омуртканын менингиомаларынын эң кеңири таралган, дебюттук клиникалык көрүнүшү – бул биздин бейтапта да байкалган гипоестезия, парестезия түрүндөгү сезгичтиктин бузулушу – 56% да кездешет. Менингиомалардын сегменттик локализациясына карабастан, терең сезгичтиктин жоголушуна караганда үстүртөн сезгичтиктин жоголушу көбүрөөк байкалат. Бирок, тынымсыз жана туруктуу чычаңдын ооруп туруп алышы, мындан ары дарылоо тактикасын тандоодо бизди бир аз бушайман кылды.
Жергиликтүү инъекциялык терапиянын арсеналы: сакралдык жана пресакралдык блокададан баштап акупунктурага, шок толкун терапиясына жана анестетик дарыны электрофорез менен берүүгө чейин бардык. Ал эми өзгөчө нерсеси, хирургиялык кийлигишүүнү колдонуу менен гана – чычаңды алып таштап – анын ооруксунуусун жоготтук. Узак мөөнөттөн кийинки текшерүү, биз, чычаңдын резекциясын туура колдонгонубузду тастыктады.

Омуртканын гемангиомасынын социалдык мааниси 35-45 жаштагы калктын эмгекке жарамдуу тобунда 10-11,5%га жеткен, анын 2/3 бөлүгүн аялдар түзгөн жогорку таралышы менен аныкталат. Узак убакыт бою так клиникалык көрүнүштүн жоктугу диагнозду кыйындаткан гемангиомалар омурткалардын патологиялык сынышынын себептеринин бири катары экспертизалар учурунда гана айтылган; Клиникалык практикага радиациялык изилдөө ыкмаларын киргизүү менен омуртка гемангиомалары кокустуктар категориясынан заманбап медицинанын актуалдуу көйгөйлөрүнүн категориясына өттү. Тери жолу менен вертебропластика сөөк ткандарынын бекемдигин жогорулатуу, омурткалардын бийиктигинин төмөндөшүнө жол бербөө жана ооруну басуучу жана шишикке каршы эффектке жетүү үчүн омурткага полиметилметакрилатты киргизүүнү камтыйт. Вертебропластика омуртка денелеринин агрессивдүү гемангиомалары менен ооругандарды, ошондой эле травмадан же сөөк патологиясынан улам омурткалардын компрессиялык сыныктарын дарылоодо колдонулат. Иште көкүрөк жана бел омурткаларынын гемангиомалары үчүн перкутандык вертобропластика берилген. Ооругандардын жаш аралыгы 25тен 63 жашка чейин. Диагноз үчүн рентгенография, КТ жана MRI колдонушат. Хирургиялык дарылоо биз иштеп чыккан аппараттын жардамы менен жүргүзүлдү.

Бала кезде жалпак тамандуулук менен ортопедге кайрылуунун эң көп таралган себептеринин бири болуп саналат. Физиологиялык мобилдүү жалпак бут активдүү дарылоону талап кылбайт жана чоңойгон сайын оңдоого жакын болсо да, буттун тегиздигинин олуттуу даражасы менен жалпак таман көпчүлүк учурларда туруктуу оорунун өнүгүшү менен буттун муундарындагы дегенеративдик өзгөрүүлөрдүн пайда болушуна себеп болот, физикалык активдүүлүккө каршылыктын төмөндөшү, оорулуунун жашоо сапатынын начарлашы. Жалпак тамандуулукту дарылоодо хирургиялык ыкмаларга артыкчылык берилет. Субтарандык артроэрез - буттун узунунан кеткен аркасынын тегиздигин оңдоо үчүн колдонулган минималдуу инвазивдик ыкма. Бул макалада буттун жалпак вальгустуу деформациясы бар балдарда дарылоонун бул ыкмасы талданат. Максаты - металл импланттын жардамы менен субтарандык артроэрез ыкмасын колдонуу менен операция жасалган жалпак-вальгус бутунун деформациясы бар балдарды дарылоонун алгачкы жана алыскы клиникалык жана рентгендик натыйжаларын талдоо. Буттун жалпак вальгустуу деформациясы бар балдарды дарылоодо таран сөөгунун астындагы артроэрезинин техникасын аткаруу көпчүлүк учурларда жакшы клиникалык жана рентгендик натыйжаларды алууга мүмкүндүк берди. Дарылоонун натыйжасы биз 89,5% учурларда эң сонун деп эсептедик. Хирургиялык коррекция кымбат ортопедиялык бут кийимдерди колдонуудан баш тартууга, физикалык машыгуу учурунда ооруну басаңдатууга, арткы мейкиндикти көбөйтүүгө жана тамандын арткы бөлүгүндө туруктуу тик абалын алууга мүмкүндүк берди. Таран сөөгунун астындагы артроэрез ыкмасы - бул минималдуу инвазивдик хирургиялык кийлигишүү, ал орто жана арткы буттарда көбүрөөк пайдалуу мейкиндик катышына жетишүүгө жана ооруну токтотууга жана күнүмдүк жашоодо кымбат ортопедиялык бут кийимдерден баш тартууга мүмкүндүк берет.

Бишкек шаардык клиникалык тез жардам ооруканасынын тез жардам бөлүмүндө томук сыныгынын функционалдык остеосинтези боюнча изилдөө жүргүзүлүүдө. Жылышсыз же 0,5 см ден аз жылышпаган сыныктарда-консервативдик дарылоо көрсөтүлөт - лангета менен бутту 2-3 жумага бекитилет. Сыныктардын 0,5 мм ден ашык жылышуусу менен пателланын сынышы операциянын көрсөткүчү болуп саналат. Хирургиялык дарылоонун көптөгөн модификациялары бар, анын ичинде тегерек зым, туурасынан кеткен бурамалар, бир нече зым же бири-биринен алыстыкта киргизилген Киршнер зымдары жана капчык-сап тигүү. Операциядан кийинки божомол, адатта, мүчөнүн функциялары толук калыбына келип, жакшы болот. Жумушсуздуктун узактыгы жаракаттын оордугуна жараша болот жана 2 айдан баштап төрт баш булчунунун тарамыштары жабыркаган сыныктарда 3 айга чейин созулат. Бирок томук сыныгынын хирургиялык жол менен дарылоодон кийинки татаалдашуу деңгээли жогору бойдон калууда; сөөк сыныктарынын жетишсиз жанаша жайгаштырылбагандыгынан, диастаз, жетишсиз туруктуулук, сыныктардын ортосунда катуулуктун жоктугу сөөк сыныктарынын бирикпөөсүнө жана жалган муунга алып келет. Бул өз кезегинде операциянын кайталанышына алып келет жана ошону менен жумушсуздук мөөнөтүн белгисиз мөөнөткө узартат.

Бул изилдөөдөө, 52 бейтаптын төмөнкү буттардын сөөктөрүнүн полисегменталдык сыныктары менен айыктырышынын натыйжаларына талдоо жүргүзүльгөн. Изилдөө БНИЦТО хирургиялык дарылоодон өткөн бейтаптардан чогултулган клиникалык маалыматтарды талдоого негизделген. Бул изилдөө боюнча сөөктөрдүн полисегменталдык сыныктардын эки буттун эки тараптуу сыныктары (36,5%), сан жана буттун ипсилаталдык сыныктары (23,1%) басымдуулук кылары жана көп экендиги аныкталды. Тышкы бекитме аппараты менен ички бекитме остеосинтезинин бир учурда колдонулган тактикасы 88,9% учурларда жакшы натыйжаларды алууга мүмкүндүк берди. Изилдөөнүн натыйжалары хирургиялык кийлигишүү ыкмаларын тандоону оптималдаштыруу жана бейтаптардын бул категориясына медициналык жардам көрсөтүүнүн сапатын жакшыртуу максатында төмөнкү бутунун сыныктарын дарылоо менен алектенген дарыгерлер үчүн маанилүү маалыматтарды берет. Эрте мобилизациялоонун жана пациенттин калыбына келтирүү процессине активдүү катышуусунун артыкчылыктары баяндалып, реабилитациянын мөөнөттөрү жана этаптары жөнүндө маалыматтар келтирилген.

Азырку учурда чыгып жаткан илимий иштерде ийин сөөгүнүн башкы жагын бирдей дарылоо протоколу жокко эсептелинет. Ал сөөктүн куң жиликтин беш жагынын сыныгы көбүнчо бүтпөй калат жана жалган муунга айланышы ар кандай авторлордун маалыматы боюнча 10% жетет. Күң (ийин) жиликтин баш жагынын сыныгы абдан көп кездешет, сынык 60 жаштан өткөндо көбүрөөк кездешет. Бул сыныкты дарылоонун көп түрлөру кездешет консервативдик жана операция жолу менен. Алар ийнелер менен кадоо жабык түрүндө, пластиналар менен синтездөө, штифтөө дана муунду протездөө болуп саналат. Авторлор КТЖОдо дарыланган 35 бейтаптын күң (ийин) жиликтин жогорку учунун майдаланган сыныктарын дарылоонун найтыйжаларын изилдешкен. Бул изилдөөнун максаты – күң (ийин) жиликтин жогорку учунун сыныктарын хирургиялык дарылоонун натыйжаларын билдирүү.
Биздин маалымат боюнча, дарылоонун «алтын стандарты» Т-түрүндөгү жана LCP пластинасы менен остеосинтез болуп саналат. Узак мөөнөттүү байкоого алынган 28 бейтаптын 13ү (46,5%) эң жакшы, 8инде (28,6%) жакшы, 5инде (17,8%) канааттандырлык жана 2синде (7,1%) –дарылоонун канааттандырарлык эмес натыйжасы катары деп бааланган. Дарылоонун оң натыйжасы 92,1% түздү.

Ийин сөөгүнүн дисталдык бөлүмүнүн муун ичиндеги сыныктары, заманбап дарылоонун олуттуу санына карабастан, канааттандырарлык эмес жыйынтыктардын жогорку салыштырмалуу салмагы 15-40% болот жана бейтаптар 18-20% учурларда майып деп таанылат. Узун сөөктөрдүн дисталдык метаэпифизаларынын бузулууларынын арасында ийин сөөктөрүнүн дисталдык бөлүмдөрүнүн сыныктары өзгөчө орунду ээлейт, сыныктарды дарылоонун эң татаал милдеттеринин бири болуп саналат. Бардык муун ичиндеги сыныктардын олуттуу бөлүгүн түзөт (19%), алар дарылоонун кыйла жөнөкөй функционалдык жыйынтыктарынан жана ар кандай маалыматтар боюнча оордошуулардын жогорку санынан улам өзүн-өзү тейлөөнүн мүмкүн эместигине алып келет, алар ар кандай маалымат боюнча 67%га чейин жетет. Ийин сөөгүнүн дисталдык бөлүмүнүн сыныктары ийин сөөгүнүн бардык сыныктарынын 0,5%дан 15,3%га чейин түзөт жана ачык полиморфизмден, репозиция кыйынчылыктарынан жана сыныктарды ишенимдүү фиксацияны камсыздоодон улам, аларды дарылоо системасында да, алыскы функционалдык жыйынтыктарды божомолдоо планында кыйла оор бузулуу болуп саналат. Репозициянын тактыгы жана сөөктү фиксациялоонун туруктуулугу операциядан кийинки мезгилде чыканак муунунун эрте функционалдык реабилитациялоо мүмкүнчүлүгүн аныктайт, бул бейтаптын кесиптик жана тиричилик реинтеграциясында өзгөчө мааниге ээ. Ийин сөөгүнүн дисталдык бөлүмүнүн сыныктарынан жабыркагандарды дарылоо маселелери дарылоонун канааттандырарлык эмес жыйынтыктарынын жогорку санына байланыштуу заманбап травматология үчүн актуалдуу бойдон калууда, бул 60%га чейин түзөт.

Бул макала гепаринди, фибринолизинди, аспиринди жана реополиглюкинди колдонуу менен комплекстүү антикоагулянттык жана фибрино-тромболитикалык терапияны камтыган, ошондой эле кан тамыр препараттарын жана спазмолитиктерди камтыган медициналык тез жардам клиникалык ооруканасында майлуу тромобоэмболияны дарылоонун өздүк методикасына арналган, мында липидди төмөндөтүүчү, деконгестант,
антиферментативдик, дегидратациялык, антибиотикалык терапияны вазелипти колдонуу менен, пентоксифеллин, магний сульфаты, фраксипарин, фуросемид, цефалоспориндин колдонуусу сунушталган. Макалада буттун узун түтүктүү сөөктөрүнүн сынганда май тромбоэмболиясын дарылоонун иштелип чыккан ыкмасынын эффективдүүлүгү жана коопсуздугу каралат. Оорулуулар үчүн тобокелдиктерди азайтуу контекстинде тандалган ыкмалардын натыйжалуулугун жана коопсуздугун көрсөткөн клиникалык учурлар жана изилдөөлөрдүн натыйжалары баса белгиленет. Берилген маалыматтар сөөктүн узун сыныктарынын контекстинде май тромбоэмболиясы менен ооруган бейтаптар үчүн прогноздун олуттуу жакшыргандыгын көрсөтүп турат, бул изилдөөнү медициналык практикада актуалдуу кылат. Бул ыкманын натыйжалуулугун жана коопсуздугун тастыктаган натыйжалар көрсөтүлүп, аны клиникалык практикада колдонуунун келечеги талкууланат. Бул макала ортопедия жана травматология чөйрөсүндөгү практик дарыгерлерге жана адистерге бул татаалданууну дарылоонун ар тараптуу түшүнүгүн жана заманбап ыкмаларын камсыз кылууга багытталган.

Бул макалада 2019-жылдан азыркы учурга чейин Медициналык тез жардам клиникалык ооруканасынындагы (МТЖКО), мурдагы Бишкек травматология жана ортопедия илимий-изилдөө борборундагы (БТОИИБ) жаракат бɵлүмдɵрүндɵ жамбаш сан муунунун гемиартопластикасы жасалган 119 бейтаптын сан сөөгүнүн ийик баш аймагындагы сыныктары менен ыкчам кийлигишүүлөрүнүн жыйынтыктарына талдоо берилген. ДССУнун жашыруун боюнча жана оорулуулардын жаш курагы боюнча, кары жаш курактагы адамдар улгайган жашка караганда эки эсе көп болгон. Бул адамдардын улгайган жана кары курактык топторунун арасында остеопороздун пайда болушу, жашоонун жакшырышы жана улгайган адамдардын санынын кескин көбөйүшү менен түшүндүрүлөт. Сан сөөгүнүн моюнчасы сыныктарын дарылоодо негизги артропластиканы колдонуу кеңири таралгандыгына карабастан, аны ийик баш аймактын жаракаттары үчүн колдонуу ачык маселе бойдон калууда жана чет өлкөлөрдөн келген көптөгөн авторлор тарабынан активдүү изилденип жатат. Улгайган жана кары курактагы адамдарда сан сөөгүнүн ийик баш аймагындагы сыныктары өтө кеңири таралган, аларды ички фиксация жана артропластика сыяктуу ар кандай фиксациялоо ыкмалары менен дарылоого болот. Бүгүнкү күндɵ хирург травматологдор жамбаш сан муунун гемиартропластикасы тез калыбына келтирүүчү жана улгайган, кары адамдардын сан сөөгүнүн ийик баш аралыгындагы сыныктарын дарылоодо зарыл деп эсептешет.

2006-жылдан 2021-жылга чейин Бишкек травматология жана ортопедия илимий- изилдөө борборунда биздин байкообузда 377 диспластикалык коксартроз менен 16 жаштан 68 жашка чейинки бейтаптар болгон, алар чет элдик фирмалардын эндопротездерин колдонуу менен жамбаш муундарын толук алмаштырышкан. Оорулууларды байкоо убактысы 6 айдан 15 жылга чейин болгон. Диспластикалык коксартроз менен ооруган бардык бейтаптар J.F. Crowe классификациясына ылайык, жамбаш башынын сублюксациясына (проксималдык миграциянын чоңдугу) жараша дисплазия даражасын аныктоочу үч топчого бөлүнгөн. Биринчи топчого 176 бейтап бөлүштүрүлгөн, аларга I даражадагы дисплазия фонунда жамбаш муундарын тоталдык алмаштыруу боюнча 230 операция жасалган, экинчисине дисплазиянын II жана III даражасы менен жабыркаган 132 бейтап, алар 152 муундун эндопротездөөсүнө дуушар болгон жана жана үчүнчү топчого – 69 бейтап, дисплазиянын IV даражасынын фонунда 70 жамбаш муундарын алмаштырган (жамбашынын жогорку чыгып кетиши менен).
Жамбаш муунун алмаштырууда ацетабулярдык компоненттин сөөк менен камтылышынын кемчиликтер маселесин чечүү үчүн биз математикалык эсептөөнүн методун иштеп чыктык жана практикага киргиздик. Анын жардамы менен математикалык модел аркылуу оптималдуу өлчөмү түзүлөт. Эндопротездөөдө ацетабулярдык компоненти үчүн жумушчу бети пайызменен эсептелет.
Алынган маалыматтарды статистикалык талдоо жана диспластикалык коксартроз менен ооругандарды дарылоонун натыйжаларын жалпы эндопротездөө ыкмасын колдонуу менен баалоо байкоолордун 84,6%ында оң динамикасын аныктады.

Бул иште сан сөөктун проксималдык бөлүгүнүн сыныгын дарылоодо колдонулган ар түрдүү методдор сүрөттөлгөн. Изилдөөнүн максаты -  операциялык методдорду анализдөө. Изилдөөдө клиникалык жана инструменталдык методдор колонулган. Операция маалында колдонулган серклаж зымдарын, сөөк пластиналарын жана ревизиялык артропластиканы колдонуу ыкмаларына анализ жүргүзүлдү. Ошондой эле жакынкы жана алыскы жыйынтык анализденди. Алынган натыйжаларга салыштырмалуу мүнөздөмөлөр жүргүзүлдү. Бул эмгектин илимий баалуулугу фрагменттерди бекитүүнүн ыкмаларын жана ыкмаларын андан ары өнүктүрүү үчүн негиз болуп, илимдин өнүгүшүнө салым кошо алат. Практикалык мааниси – операция учурунда фрагменттердин бекем фиксациясына жетишүү, бул чектеш муундарды эрте реабилитациялоого жана бутунун салмак көтөрүү жөндөмдүүлүгүн калыбына келтирүүгө мүмкүнчүлүк берет. Экономикалык мааниси - дарылоо учурунда, анын жыйынтыгы боюнча алынган маалыматтарды талдап, бейтаптын экономикалык абалына жана мамлекеттин саламаттыкты сактоо экономикасына терс таасирин тийгизбеген дарылоо тактикасын тандоо зарыл. Жыйынтыктап жатып, компоненттин интрамедуллярдык абалын эске алуу менен фрагментти бекем фиксация ыкмаларын иштеп чыгуу зарыл экендигин белгилей кетүү керек.

Бул илимий изилдөөдө Илизаров аппаратынын жардамы менен октун сынышын симуляциялоодо 32 итке жүргүзүлгөн эксперименталдык изилдөөлөрдүн жыйынтыктарын талдоого негизделген. Эксперимент 2015-жылы бийик тоолуу Тоо Ашуу илимий базасында жүргүзүлгөн. Изилдөөнүн актуалдуулугу сөөк ткандарынын айыгуу процессине таасир этүүчү бийик тоолуу аймактардын уникалдуу физиологиялык жана экологиялык өзгөчөлүктөрү менен шартталган. Макалада хирургиялык кийлигишүүлөрдүн натыйжалары талданат, буттардын анатомиялык бүтүндүгүн жана функционалдык активдүүлүгүн калыбына келтирүү даражасы бааланат, ошондой эле бийик тоолуу чөйрөгө адаптациялоонун өзгөчөлүктөрү каралат. Туруктуу остеосинтез ыкмасы бузулган мүчөнү калыбына келтирүү жана калыбына келтирүү үчүн оптималдуу шарттарды камсыздай тургандыгы көрсөтүлгөн. Тыгыз байланышты жана кыймылсыздыкты камсыз кылуу тамырлар тарабынан минималдуу патологиялык реакция менен коштолот, алардын ре-травматизациясын жок кылуу, ткандардын трофизминин жогорулашына, булчуңдун тездетилген регенерациясына жана сөөк ткандарынын толук регенерациясына алып келет. Жыйынтыктар экстремалдык шарттарда жана ок атуучу куралдан улам жараат алган учурда сыныктарды дарылоо ыкмаларын өнүктүрүү жана өркүндөтүү үчүн пайдалуу болушу мүмкүн.

Бул изилдөө бел-айкашкан омуртканын бузулган (дегенеративдик) ооруларына кайталанган операцияларга арналат. Изилдөө эки салыштырма топко бөлүнгөн 65 бейтапты камтыды. I группага TLIF ыкмасы менен операция жасалган 29 жаштан 60 жашка чейинки, орточо жашы 43 жаштагы 36 бейтап кирген. Эркектер 17 (47,3%), аялдар 19 (52,7%) болгон. II топко OLIF ыкмасы менен операция жасалган 23 жаштан 67 жашка чейинки, орточо жашы 43,3 жаштагы 30 бейтап кирген. Бул топтогу эркектер менен аялдардын катышы 14 (46,6%): 16 (44,4%) түздү. Салыштырмалуу анализдин натыйжасында II топтогу VAS жана ODI упайлары I топко караганда жакшыраак, p <0,001. Ошентип, OLIF кайра операция ыкмасы катары диск грыжасынын кайталануусу учурунда дискти толугу менен алып салууга мүмкүндүк берет, паравертебралдык булчуңдарды кайра-кайра кесүүдөн сактайт, операциядан кийинки оору жана операция учурунда кан жоготуу азаят, ошондой эле дененин жаракат алуу коркунучу төмөн. тартуунун натыйжасында жүлүн жана тамырлар.

Омуртканын сыныктары майыптыктын олуттуу себеби жана социалдык- экономикалык көйгөй болуп эсептелет. Омуртканын жаракат алуу учурлары сөөк тыгыздыгынын азайышына жана жогорку энергиялуу жаракаттарга байланыштуу, жаш өткөн сайын көбөйөт. Бул изилдөөдө биз Бишкек шаардык клиникалык тез жардам ооруканасында көкүрөк-бел омурткасынын жаракаттарынын жыштыгын, этиологиясын, мүнөзүн жана аларды дарылоо ыкмаларын бааладык. Ооруканага 2022-жылдан 2023-жылга чейин көкүрөк- бел омурткасы сынган 90 бейтаптын клиникалык жана радиологиялык маалыматтары талдоого алынып, жаракат алуу механизми, зыяндын деңгээли, сыныктардын мүнөзү жана дарылоо ыкмалары бааланган. Оорулуулардын орточо жашы 50,24±19,21 жашты түздү; 51,6% эркектер. Компрессиондук жаракаттар (96,5%) түздү, көбүнчөсү көкүрөк-бел омурткасынын сыныктары. Төмөн энергиялуу жаракаттар бардык сыныктардын жарымын түздү. Кош бойлуу неврологиялык зыян бейтаптардын 4,5%да аныкталган жана жаш пациенттерде көбүрөөк кездешкен. Патологиялык сыныктар 13,4% кездешкен жана улгайган адамдарда жана аялдарда көбүрөөк кездешкен. Ошентип, 40 жашка чейинки бейтаптардын омурткасынын сынышына жол кырсыктары жана бийиктиктен кулап түшүүлөр көп кездешкен. Бирок, сыныктардын 60% аялдарда пайда болгон жана алардын өз бийиктигинен жөнөкөй жыгылышы менен шартталган, бул аялдардын жана улгайган адамдардын арасында сөөктүн минералдык тыгыздыгынын бузулушунун кеңири таралышын чагылдырат. Ошондуктан, омурткалардын жаракат алуу коркунучун азайтуу үчүн көп кабаттуу үйлөрдө жол кыймылынын коопсуздугун жана эмгекти коргоо чараларын сактоону, ошондой эле үйдө жана көчөдө улгайган адамдардын коопсуздук чараларын сактоону сунуштоо зарыл.

Биз гонартроз менен ооруган 94 бейтапты байкадык, клиникалык байкоолор эки топко берилди: контролдук жана негизги. Тибиа сөөгүнүн жогорку коррекциялык остеотомиясынын канааттандырарлык эмес натыйжаларынын себептери адабият маалыматтарынын жана өзүбүздүн материалдын негизинде изилденген.
Жөө сөөктүн жогорку коррекциялык остеотомиясынан кийин сөөк сыныктарын катуу фиксациялоо үчүн аппарат иштелип чыкты жана клиникалык практикага киргизилди, бул атайын спасердин аркасында деформацияны контролдонуучу коррекциялоого жана берилген коррекциялык бурчту сактоого мүмкүндүк берет. Сунуш кылынган түзүлүш бурамалар менен бурчтук туруктуулугу бар металл Т түрүндөгү кулпулоочу пластинкадан жана аралыктан турат. Иштелип чыккан аппараттын жана белгилуу фиксаторлордун жардамы менен операция жасалган оорулууларды хирургиялык дарылоонун кечиктирилгис жана узак мөөнөттүү натыйжаларына салыштырмалуу анализ жүргүзүлдү. Негизги тайпада орточо жыйынтыктар көзөмөл тобуна салыштырмалуу 4,7 баллга жогору болду. Негизги топто дарылоонун эффективдүүлүгү 17,4%, көзөмөл тобунда 10,5% түздү. Жүргүзүлгөн илимий изилдөө иштери иштелип чыккан жаңы аппараттын салттуу фиксаторлордон артыкчылыгын ырастады. Бул хирургиялык операция учурунда варус деформациясын так, контролдонуучу коррекциялоодо жана толук консолидацияга чейин сыныктарды туруктуу фиксациялоодо чагылдырылат. Ашыкча коррекция жана жетишсиз коррекция сыяктуу кыйынчылыктардын, ошондой эле туруксуз фиксация менен байланышкан кыйынчылыктардын жоктугу.

Бул изилдөөнүн максаты жүлүн жаракаты менен ооруган бейтаптар үчүн ыңгайлаштырылган комплекстүү реабилитациялык программаны иштеп чыгуу болгон. Изилдөөгө 19 жаштан 68 жашка чейинки 87 бейтапка (63% эркектер, 37% аялдар) хирургиялык дарылоодон өткөн. Ар тараптуу баа берүү, анын ичинде даттанууларды, медициналык тарыхты, соматикалык жана неврологиялык статусту, ошондой эле омуртка биомеханикасын талдоо жүргүзүлгөн.
Реабилитация протоколуна дары-дармек терапиясы, кинезиотерапия, массаж, бальнеотерапия, физиотерапия, термикалык дарылоо жана акупунктура кирди. Натыйжалар олуттуу эффективдүүлүктү көрсөттү: бейтаптардын 79% олуттуу жакшырууга жетишти жана 21% жарым-жартылай функционалдык калыбына келтирилди. Канааттандырарлык эмес жыйынтыктар катталган жок.
Талкуу жаракаттын фазаларын жана пациенттердин жеке муктаждыктарын эске алган реабилитацияга системалык мамиленин маанилүүлүгүн баса белгилейт. Изилдөө бейтаптын натыйжаларын жакшыртууда жана калдык кесепеттерди жана кыйынчылыктарды алдын алууда эрте жана комплекстүү кийлигишүүнүн маанилүү ролун баса белгилейт.
Жыйынтыктап айтканда, изилдөө орто жана кеч калыбына келтирүү мезгилдеринде жүлүн жаракаты менен ооруган бейтаптардын функционалдык жана социалдык натыйжаларын жакшыртууда мультифакториялык реабилитациялык ыкманын натыйжалуулугун колдойт.

Биз стабилдүү жана туруксуз жамбаш сөөгү сынган 769 бейтаптын консервативдүү жана хирургиялык дарылоосун анализдеп чыктык. Изилдөө тобуна ASIF классификациясына ылайык бардык түрдөгү сыныктары бар бейтаптар кирди. Операциядан кийин орточо байкоо мөөнөтү 1 жылды түздү. Дарылоо натыйжалары клиникалык экспертизанын, рентгенографиянын анализинин жана Мэттис рейтинг шкаласы боюнча бааланган. А.О классификациясы боюнча В3, С2 типтеги жамбаш сөөгү сынган бейтаптарда жакшы жыйынтыктар (76%) алынган. канааттандырарлык жана канааттандырарлык эмес натыйжалардын саны – 15% жана 9%, тиешелүүлүгүнө жараша – абдан оор түрү C3 жаракат алган топтун бейтаптарда алынган. 5 адамда (9%) ириңдөө түрүндөгү татаалдашуу, репозициянын жоголушу менен фиксациянын туруктуулугунун бузулушу байкалган, 3-
топтогу эки бейтап каза болгон. Алынган маалыматтар, мүмкүн болушунча эртерээк аткарылган (зыянды көзөмөлдөө) ар кандай структураларды колдонуу менен чөмүлүү остеосинтези бүгүнкү күндө туруксуз жамбаш сыныктарын дарылоодо алтын стандарт бойдон калууда деген тыянак чыгарууга мүмкүндүк берет. Оорунун эң көп саны вертикалдуу туруксуз C3 жамбаш сыныктарынын тобунда байкалган. Алынган маалыматтар ата мекендик жана чет элдик адабияттардын маалыматтары менен белгилүү бир деңгээлде дал келет.

Бул изилдөө улгайган жана улгайган бейтаптардын сан сөөгүнүн моюн сыныктарын хирургиялык оңдоонун оригиналдуу ыкмасын сунуштайт. Негизги басым муундун анатомиялык жана функционалдык өзгөчөлүктөрүн калыбына келтирүүнүн эффективдүү ыкмасы катары жамбаш муунунун гемиартропластикасын колдонууга багытталган. Бул макалада процедуранын техникалык аспектилери, клиникалык байкоолор жана узак мөөнөттүү пациенттин натыйжалары узак мөөнөттүү байкоо мезгили менен каралат. Сунушталган ыкма ортопедиялык хирургиянын практикасына олуттуу салым кошо турган курактык топтордогу сыныктардын бул түрүн хирургиялык дарылоону өркүндөтүүнүн келечегин көрсөтөт. Бул макалада улгайган жана кары курактагылардын сан соок моюнчасынын сыныгында жамбаш-сан муунун гемиартропластикалоосунун оригиналдуу ыкмасынын жасалышы, анын баскычтары, жамбаш-сан муундун капсуласынын анатомиялык жерине тыгыз бекилишин камсыздап, операциялоодон кийинки мезгилде эндопротездин люксацияланышын алдын алат жана эрте буттарга туруусуна шарт тузот.
Корутунду: гемиартропластикалоодон кийин жамбаш-сан муун капсуласынын арткы бөлүгүн бекитүү, ал жамбаш-сан муундун өз ара тигилген капсуласын тоннель аркылуу өткөрүү тыгыз жана герметикалык аларды бекемдейт жана операциялоодон кийинки аралыкта люксацияланышын (бертинүү) алдын алат. Биз сунуштаган жамбаш-сан муундун капсуласын бекитүү ыкмасы колдонууда жөнөкөй, дарыгердин атайын дасыгуусун талап
кылбайт, аткаруу техникасы боюнча кичине жаракаттуу, операцияланган буттун эрте калыбына келүүсүнө жана реабилитацияланышына түрткү берет.

Эмгек заманбап ортопедиянын актуалдуу маселесине арналган – варус деформациясы менен гонартрозду хирургиялык дарылоо. Изилдөөнүн максаты – операция учурундагы травмаларды азайтуу, тиш сөөктөрүнүн огунун коррекциясынын жоголушун азайтуу, сөөк блокадасынын башталуу убактысын кыскартуу жана операциядан кийинки мезгилде пациенттерди эрте реабилитациялоо болуп саналат, сөөк сыныктарын катуу турукташтыруу. 85тен ашык бейтаптарга жогорку туурасынан кеткен остеотомия операциясы жасалган жана дароо жана узак мөөнөттүү натыйжаларга мониторинг жүргүзүлдү. Колдонуу бул ыкманы максатка ылайыктуу жаш пациенттерге менен деформациялоочу артроз тизе муундарынын экинчи же үчүнчү стадиясында. Көпөлөк сымал сөөк пластинкаларын колдонуу менен жөө сөөктүн коррекциялык остеотомиясы боюнча тажрыйба аны клиникалык практикада кеңири колдонууга сунуш кылууга мүмкүндүк берет. Бул стабилдүү фиксацияга алып келет жана плиталардын миграциясы жана экинчилик жылышуусу сыяктуу кыйынчылыктардын жок болушуна алып келет. Биз сунуш кылган минималдуу инвазивдүү хирургиялык коррекция чоңдордогу гонартроздун баштапкы стадияларында жогорку клиникалык жана радиологиялык ишенимдүүлүгү менен мини-пластинаны колдонуу менен бул ыкма көпчүлүк учурларда жагымдуу натыйжаларды берерин көрсөттү.

Авторлор КБ СМПнын травматология бөлүмүндө дарыланган скелеттин узун сөөктөрүнүн бирикпеген сыныктары, жалган муундары бар 96 пациенттин остеосинтезинин натыйжаларын изилдешкен. Алардын 54ү (51,84%) эркектер, 42си (40,32%) аялдар, жаш курагы 14 жаштан 70 жашка чейин. Жол берилген каталарга талдоо жүргүзүлүп, алардын алдын алуу боюнча сунуштар берилди.
Буту-колу сынган бейтаптарды дарылоо учурунда пайда болгон каталар жагымсыз натыйжалардын жалпы себеби болуп саналат. Адистештирилген дарыгерлердин өзгөчө көңүл бурганына карабастан, каталар жана кыйынчылыктар азайбайт. Дарыгердин каалабаган каталарынан кийин майыптуулукка алып келүүчү эң көп кыйынчылыктары бул: псевдартроздун пайда болушу, фиксатордун миграциясынан же сынган металл остеосинтезинин бузулушу, кийинки сөөк кемтиги менен остеомиелиттин өнүгүшү, муундардын катуулугу менен коштолгон травмадан кийинки артроз (травмадан кийинки контрактура).

Бул изилдөөдө, БНИЦТО боюнча согончок сөөгүнүн сыныктарынан жапа чеккен 86 бейтаптарды хирургиялык дарылоонун натыйжалары талдоого алынган. Изилдөөнүн негизги аспектиси макаланын авторлору тарабынан сунушталган сыныктарды бекитүүнүн жаңы минималдуу инвазивдик ыкмасынын натыйжалуулугун изилдөө болду. Бул ыкма операциядан кийинки мезгилде инфекциялык татаалдашууларды азайтууда өзгөчө эффективдүү экени далилденген, бул, өзгөчө, сынган жериндеги жумшак ткандардын травматикалык кемтиги бар пациенттерде, ошондой эле кант диабети менен ооругандарда маанилүү, жүрөк-кан тамыр системасынын жана ички органдардын оорулары. Бул ыкма ошондой эле пациенттин реабилитациясынын эрте башталышына өбөлгө түзөт, бул пациенттердин финансылык жүгүн кыйла азайтат жана антибиотик терапиясынын узактыгын кыскартат. Иштелип чыккан аппараттын өзгөчөлүгү анын тамандын сөөгүнүн сыныктарын так жана аз травматикалык салыштырууну камсыз кылуу жана минималдуу инвазивдик остеосинтезди жүргүзүү жөндөмдүүлүгү болуп саналат. Жөнөкөйлүгү жана аны колдонуунун практикалуулугу бул ыкманы бул патологияны дарылоонун натыйжаларын жакшыртууга умтулган ортопед-травматологдор үчүн өзгөчө жагымдуу кылат. Ошентип, изилдөөнүн натыйжалары калканенин сыныктарын хирургиялык дарылоонун сапатын жогорулатуу жана операциядан кийинки кыйынчылыктарды азайтуу үчүн бул жаңы ыкманы клиникалык практикага киргизүүнүн убадасын жана маанисин ырастайт.

Узун сөөктөрдүн сыныктарын дарылоодо инфекциялык оорлошуулар олуттуу көйгөй болуп саналат. Алар дарылоонун олуттуу начарлашына жана ал тургай, бейтап үчүн узак госпитализацияга алып келиши мүмкүн. Бул жагынан алганда, компетенттүү алдын алуу жана жугуштуу ооруларды өз убагында дарылоону ишке ашыруу маанилүү болуп саналат. Бул макалада биз буту-колу сынганда жана жасалма муун жасалган операциялардан кийинки инфекциялык оорлошуулардын өнүгүшүн талдап чыктык. Жалпысыан 20 бейтап Талас облустук биргелешкен оруканасында дарыланышкан, бардык бейтаптарга бактериологиялык изилдөөлөр ирин чыкан жарадан жана операция учурунда алынган. Антибиотиктерапиясы микробиологиялык анализдин негизинде жургузулгөн. 3 учурда гана бейтапка койулган имплантты сактап калынган, башка учурларда койулган имплант жана протездер алынып сырткы кармоочу аппарат менен бекитилген. Узун сөөктөрдүн сынышындагы дарылоодо инфекциялык кыйынчылыктардын алдын алуу жана дарылоо стратегияларына талдоо жүргүзүлдү. Буга чейинки изилдөөлөрдүн натыйжалары, медициналык сунуштар жана бул багыттагы клиникалык тажрыйбалар талдоого алынган.

Иште өзүбүздүн тажрыйбабызга жана эл аралык рекомендацияларга таянып, политравмада кан жоготуу жана гемарогиялык шок үчүн инфузиялык-трансфузиондук терапиянын негизги принциптери көрсөтүлгөн. Клиникалык медицинанын бардык тармактарында көптөгөн эмгектер курч кан жоготууда алмаштыруучу терапияга, аны оңдоонун мүмкүнчүлүктөрүнө жана ар кандай ыкмаларына арналган. Мунун езу проблеманын ете курчтугун да, аны чечуунун жолдору боюнча консенсустун жоктугун да керсетет. Биздин иш курч массалык травматикалык кан жоготуу үчүн трансфузия терапиясынын негизги өзгөчөлүктөрүн чагылдырат. Өзгөчө көңүл трансфузиондук терапия концепциясындагы акыркы 10 жылда болгон өзгөрүүлөргө бурулат. Курч жайылган тамыр ичиндеги коагуляциянын прогрессиясын болтурбоо үчүн эң эффективдүү терапиялык чаралар катары ЖТП нын чоң дозаларын эрте куюунун жана тромбоциттик концентратты өз убагында колдонуунун зарылдыгы жөнүндө жобонун маанилүүлүгү баса белгиленген. Жабырлануучуларда метаболикалык ацидоздун тез-тез өнүгүшүнүн шарттарында туздуу эритмени ашыкча колдонууга жол берилбейт деген тыянак чыгарылган. Биз сунуш кылган ыкма бардык адистиктеги дарыгерлерге, курсанттарга жана медициналык факультеттин студенттерине арналат. Сунушталып жаткан трансфузия протоколун Кыргыз Республикасынын аймактык ооруканаларынын клиникалык практикасына киргизүү боюнча суроолорду карап чыгабыз.

Травматология жана ортопедиядагы эң актуалдуу маселелердин бири болуп күң (ийин) жиликтин проксималдык учунун сыныктарын хирургиялык дарылоо маселеси болуп саналат.
Күң (ийин) жиликтин проксималдык учунун сыныктары бардык күң жилик (ийин) сыныктарынын 80%ын түзөт. Күң жиликтин (ийин) проксималдык учу сынганда ар кандай пластиналар, сөөк ичиндеги стержендер, бурамалар, спицалар, металл айрылар, зым илмектер ж.б.у.с. фиксаторлор колдонулат. Бул фиксаторлор, эреже катары, күң жиликтин (ийин) проксималдык учун жетишерлик бекем остеосинтезди камсыз кыла албайт, ошондуктан, операциялардан кийин, айрыкча улгайган бейтаптарда, гипс менен жабыркаган колун кошумча тышкы иммобилизациясы жүргүзүлөт.
Хирургиялык практикада термомеханикалык формадагы эс тутумга ээ материалдан жасалган металл конструкцияларды жана импланттарды колдонуу белгилүү, алардын артыкчылыгы - материалдардын организмге жогорку биологиялык шайкештиги, жакшы фиксациялоо, дарылоонун бүткүл мезгили үчүн бекем компрессияны камсыз кылуу жана бул металл конструкцияларды алып салуу боюнча операциялар талап кылынбайт.
15 жаштан 72 жашка чейинки 6 бейтаптын термомеханикалык формадагы эс тутуму бар фиксаторлордун жардамы менен күң жиликтин проксималдык учундагы жаракаттарды хирургиялык дарылоо тажрыйбасы Клиникалык тез жаздам ооруканасынын травматология бөлүмдөрүндө көрсөтүлгөн. Мониторингге алынган 6 бейтаптын ичинен 5 (83,4%) пациентте эң жакшы, жакшы, канааттандырарлык жыйынтыктары алынган, 1 (16,6%) пациентте дарылоонун канааттандырарлык эмес натыйжасын алдык.

С юбилеем! 60 лет Джумабекову Сабырбеку Артисбековичу