Том 1 № 1 (2009): КММАнын ЖАРЧЫСЫ

Бул иште И.К.Ахунбаев атындагы Кыргыз мамлекеттик медициналык академиясынын калыптануу жана өнүгүү тарыхы чагылдырылган. Авторлор медициналык ЖОЖдун өнүгүү жолдору жана көрүнүктүү илимпоз-медиктер даярдаган көптөгөн жогорку квалификациядагы врачтар жөнүндө кыскача айтып берүүгө аракет кылышкан.

Историческим шагом стало Постановление СНК РСФСР от 10 июля 1930 года, где было впервые указано о наборе абитуриентов в КазГМИ. Директором нового вуза стал крупный госу­дарственный деятель проф. С.Д. Асфендияров, который приступил к обязанностям 2 декабря 1930 года. Подготовительные занятия 255 студентов начались с 1 февраля. Среди первокурсников было 51,9 % казахов, 11,4% лиц восточных национальностей, 36,7 % русских. К 1934 году штат ППС стал полностью укомплектован, но материально-техническая база вуза оставалась чрезвы­чайно слабой. В 1936 году состоялся первый выпуск врачей (66 человек).

Макалада кафедранын уюштурулган тарыхы, илимий иштери жана бүгүнкү күндөгү ахвалы берилет.

Макалада КММАнын соттук медицина кафедрасынын түзүлүү жана өнүгүү тарыхы, анын илимий багыты тууралуу маалыматтар берилет.

Бул баяндамада И.К. Ахунбаев атындагы Кыргыз мамлекеттик медицина институтунун госпиталдык терапия, кесиптик жана кан оорулар кафедрасынын тарыхы жана кафедранын 70 жыл ичиндеги жетишкендиктери тууралуу айтылган. Кыргыз мамтекеттик
медициналык институтунун (КММИ) госпиталдык терапия кафедрасы 1941 жылы Улуу атамекендик согуш учурунда Кыргыз ССРнын Фрунзе шаарына Харьков жана Ленинград шаарларынан эвакуацияланган окумуштуулардын катышуусунда уюштурулган. Ошондой эле баяндамада 70 жыл ичиндеги кафедрада иштеген окумуштуулардын саламаттык сактоо кадрларын даярдоодогу, медициналык илим жана билим берүүсүнө кошкон чоң салымдары жөнүндө айтылат.

Кесиптик оору клиникасы жана курсу жонундо баяндама.

Макалада Кыргыз мамлекеттик медицина академиясынын ички оорулар кафедрасынын гематология доценттик курсунун негизинде тузулген гематология илимий борборунун басып еткон жолдору жана келечеги чагылдырылган.

Кыргыз мамлекеттик медициналык институтунун алдындагы психиатрия кафедрасынын тарыхы 1942 - жылы башталган. Анын өнүгүшүнүн тарыхынан көрүнүктүү клиницист профессорлор Н.В.Канторовичтин, А.И.Дурандинанын жана В.З.Соложенкиндин ишмердиги жана илимий мурастары менен байланышкан маанилуу үч мезгилди бөлүп көрсөтүүгө болот. Психиатрия кафедрасы бардык мезгилде психикалык ден - соолукту коргоо тармагында адистерди даярдоодо илимий -агартуучулук, усулдук жана дарылоо диагностикалык борбор болгон жана болуп кала берет. Кафедранын тарыхында анын негиз салуучулары түптөгөн кызматкерлерзш бир нече мууиу жана салт санаалары алмашкан менен терең изин калтырды.

Профессор Кожокматов Сатынды Кожокматович начал свою трудовую деятельность в шахтерском горо­де Сулюкта, Ляйлякского района, Ошской области, как хирург общего профиля. Много лет он заведовал хи­рургическим отделением, выполняя сложнейшие опера­ции на грудной и брюшной полостях. Выезжал на все вызовы, оказывая помощь и урологическим, и гинеко­логическим больным. Он же был и анестезиологом, впервые в г. Сулюкта внедряет эндотрахеальный нар­коз. Среди хирургических больных в отделении все же доминировали больные с повреждениями костей опор­но-двигательного аппарата, которые требовали особого внимания, знания, умения вовремя соориентироваться в обстановке и принять соответствующее решение. При­ходилось неоднократно спускаться в шахту, изучать обстановку под землей, выявлять причинные факторы травматизма при авариях, обвалах и т.д.

Статьяда  кафедра  башчылары,  алардын  илимий  иигтеринин  жана  кийинки илимий муунду даярдоодогу негизги багыттары берилген.  Кафедранын кадрдык потенциалы жана соңку убакытагы илимий багыттары көрсөтүлгөн.

Макалада КММАнын Комбустиологиялык курсу бар Анестезиология жана Реанима­тология кафедрасынын түзүлүү жана өнүгүү тарыхы, анын илимий багыты тууралуу маалыматтар берилет.

Оорулуу адамды дарылоо, туура диагноз кою,  орууларды алдын ала болтурбоо учун келечектеги врачтар, адамдын түзүлүшүн, ички органдарынын кызматын, кан - тамырларын өтө так,  туура  билимге  ээ  болушу  зарыл.  Ошондуктан  анатомия  жана  топографиялык  анатомия сабагы  адамдын  түзүлүшүн  жыныстык  жана  жаш  өзгөчөлүктөрүн  ошондой  эле  сырткы катмарынан  ички  түзүлүшүнө  чейин  окуп үйрөнүүдө  мааниси  эң  чоң.  Анатомия  жана топографиялык  анатомия  сабактары практикалык  тапшырмаларды  (өз  алдынча  иштөө)  жана лекцияларды камтыйт.  Өз алдынча  иштөө учун студеттерге - усулдук сунуштар,  схемалар, жана ички органдардын препараттары керек болот.

2005-2010 жылдарга Казакстан Республикасындагы ден соолукту сактоону онуктуруу жана реформалоо мамлекеттик программасын ишке ашыруудагы ден соолук сактоо уюмдары менен мекемелеринин жумушунун соңку натыйжаларына жетүү даражасын аныктоого жана баалоого мүмкүндүк бере турган маалымат-аналитикалык жүйөсү иштелип чыкты.

При разработке фитопрепаратов “Фитолек” большое внимание уделяют на анализ содержания тяжелых металлов и их аналогов в растениях произрастающих в различных типах почв.

В условиях рыночной экономики показатели качест­ва превратились в главный фактор конкурентной борь­бы и научно-технического прогресса [1]. Одним изуниверсальных подходов в существенном повышении качества является применение инновационной модели
управления организацией - системы менеджмента каче­ства (СМК) в соответствии с международными стандар­тами ISO серии 9000 [4, 8].

ЭФФЕКТИВНОСТЬ ИНТЕРАКТИВНЫХ ИГР ПРИ ИЗУЧЕНИИ ХИРУРГИЧЕСКИХ ЗАБОЛЕВАНИЙ ДЕТСКОГО ВОЗРАСТА

Проанализирована медицинская помощь в лечебно-профилактических учреждений Южно-Казахстанской области, проведен анализ правильного ведения историй болезни, конст­рукции диагноза и организационной деятельности лечебных учреждений.

В данной статье отражена система здравоохранения в которой сохраняется тенденция к увеличению количества неудовлетворенных потребителей медицинских услуг и соответственно количества экспертиз, связанных с профессиональной медицинской деятельностью

Макалада Кыргыз Республикасындагы мээрмандык иштин жана билимдин өнүгүшүнүн тарыхый - социалдык негиздеринин өзгөчөлүктөрү каралат.

Меднцинаны маалыматташтыруу шартында медициналык билим берүү системасынын эң маанилүү маселеси болуп студенттердин маалымат маданиятын калыптандыруу жана өөрчүтүү саналат. Ал ийгиликтүү социалдык көнүгүп кетүүгө жана изгибилгиликтүү иш жүргүзүүгө өбөлгө түзөт. Маалымат маданиятын калыптандыруу - бул бүтүндүк жана чар тараптуу көйгөй. Мында аны чечүүгө үзгүлтүксүз билим берүүнүн бардык тепкичтери
камтылган. Азыркы учурда биздин минбарда жогорку медициналык билим берүү системасында маалымат маданиятын өөрчүтүүнү камсыз кылган маалымат сабактарын окугууга арналган илимий изилдөөлөр жүргүзүлүүдө.

Ушул изилдөөдө Кыргыз Республикасындагы (2006) АИЖВ-инфекция боюнча эпидемиологиялык жагдай жана 6 курстун дарылоо факультетинин студенттерине АИЖВ/ИЖОС боюнча киргизилген модулдун жыйынтыгы көрсөтүлгөн. АИЖВ-инфекция боюнча эпидемиологиялык жагдай улантылууда жана кошумча инфекциялар менен оорулардын саны жылдан жылга көбөйүп жатат. АИЖВ/ИЖОС боюнча модулду өткөндөн кийин студенттердин билимдери 42,04%тен 83,72%ке чейин көтөрүлдү, бул АИЖВ-инфекция маселесин институционализация кылуу керегин далилдеп жатат, ошондой эле баардык окуу программаларды кайтадан карап чыгуу керек.

КазУМУ-нын микробиология кафедрасында 40-жил бою Олимпиада жургузулген тажирибеси бар. Бул Олимпиада студенттерге сабак материалдарын кызыкты түрдө кайталаута жардамдашады, мугалимдерге студенттердин билим денгейин, дайындыктын ошол жерлерин аныктайды; кафедра башкармалари мугалимдердин билим денгейин жогары неме темендиликтерин растайды, факультеттердин, топтардин арасында тигилердин дайындалу денгейин оку тилине, оку түрине байланысты (келисим неме грант). Эгерде Олимпиаданы башкада жогоргу оку орнуларымен өткызгендей болсо, анда түрлү оку орындарындагы студенттердин билим денгейин салыштыру болоду.

Бул жазылмада үзгүлтүксүз билим алуу системасында дипломдон кийинки окутуунун ээлеген орду, негизинен анын жогорку даражалуу адистин коомдогу руханий дүйнөсүнүн  жаңыланышына жана өсүшүн багытталган. Бүткүл дүйно жүзүнө белгилүү болгондой, адамдардын билимдүүлүгүнүн деңгелинин жогорулашы жашоонун сапатынын жогорулашына түзден-түз байланыштуу. Билим тармагына киргизилип жаткан инвестициялар капиталды ашыкча ондурууге ынгайлуу шарт болуп келе жатат. Азыркы күндө экономикасы ыңгайлуу өсүп бара жаткан көп өлкөлөрдө үзгүлтүксүз билим алуу системасына өтуп жатышат. Ушундай системага өтүү негизги алган билимдин жараксыз болуп калбашынын жана анын эң керектүү экендигинин жолу болуп эсептелет.

Введение. Новые задачи и ориентиры высшего об­разования, связанные с реформами системы здраво­охранения, вариативность его содержания, многообра­зие образовательных систем привели к становлению во многом новых организационных форм, методов и средств обучения. Совершенствование системы профес­сиональной подготовки будущих специалистов в ВУЗе связано, прежде всего, с использованием инновацион­ных образовательных технологий.[4,5 ].

Введение. Радикальные социально-экономические преобразования выдвинули целый ряд сложнейших ор­ганизационно-правовых и экономических проблем по реформированию системы здравоохранения. Изменение условий функционирования государственных структур в сфере здравоохранения Кыргызской Республике, пе­реход к рыночным отношениям, сформированные взаи­моотношения медицинской науки и практики заставля­ют искать совершенно новые подходы к организации и методическому обеспечению подготовки, переподго­товки и повышению квалификации специалистов сис­темы здравоохранения [1].

Чет тили сабагында колдонулган окуу-кептик жагдайлардын окутуу жана демилге туудуруучу кызматы окутуунун натыйжасын жогорулатууга жана белгиленген усулдук максатка жеткирет, ошондой эле студенттерди чет тилде маек курууну стимулдаштырат.

Фармация тармагы үчүн жогорку билимдүү адистер КММА-да 1981 жылдан баштап даярдалып келүүдө. Бардыгы болуп 1200-дөн ашык адистер бүтүрүлүп чыгарылды. Окуу процесси мамлекеттик билим берүү станщартына ылайык өткөрүлөт. «Фармация» адистиги боюнча билим беруу стандартынын модернизациялоонун зарылдыгы жөнүндө жыйынтык көрсөтүлдү.

Фармация боюнча жогорку билим беруунун системасы азырки фармация тормагинин талабына толугу менен жооп берет албайт. Эл аралык стандартка туура келген жогорку сапатуу адистерди дардоо максатында фармацевтикалык жогорку билим берууну реформалоонун зарылдыгы негизделип көрсөтүлдү.

РОЛЬ ИНТЕРАКТИВНЫХ ИГР В ПРОЦЕССЕ ОБУЧЕНИЯ НА КАФЕДРЕ ГОСПИТАЛЬНОЙ ДЕТСКОЙ ХИРУРГИИ

В статье описываются результаты педагогического эксперимента по использованию технологии мультимедиа в курсе лекций по нормальной физиологии человека проводимого авто­рами в течение двух лет. Эксперимент был направлен на исследование эффективности реализа­ции в лекционном курсе теоретически сформулированных авторами функций мультимедиа в лекционном процессе. В результате исследования авторами была решена задача поиска опти­мальных условий, приводящих к наилучшему усвоению материала.

Исследование помещений выявило «критические точки» микробного загрязнения в «чистых помещениях»: ручки дверей, вытяжка (решетка), выключатели электричества, рабоча; поверхность столов, стены, раковина для мытья посуды, которые не соответствуют СТ РК по пс-
казателям ОМЧ. «Критическими точками» микробного загрязнения при исследовании оборудований являют; и места подсоединения дополнительных трубок к выходным отверстиям - кранам, соски для за­полнения, щиты управления оборудованием. Они не соответствуют СТ РК по показателям ОМЧ и СанПиНу по показателям бактерии вида Е. coli. Были внесены предложения в программу санитарных мероприятий, проводимых на фабрике в частности по изменению периодичности обработки моющими и дезинфицирующими средствами как помещений, так и оборудований, улучшить контроль над сменой и очисткой технологическской одежды.

Азыркы убакта тоолуу аймактардын климаттык өзгөрүүлөрүнө биринчилерден болуп организмдин иммундук системасы жооп берет. Ушул себептен иммундук органдардын микроскопиялык түзүлүшүн изилдөө абдан чоң мааниге ээ. Иммундук органдардын морфологиялык өзгөрүүлөрү, организмдин тоолуу аймактарга адаптациялануу процесстеринин бирден-бир көрсөткүчү болуп бере алат.

Фосфорная промышленность в Казахста­ не является одной из ведущих отраслей. Удельный вес ее среди государств СНГ составляет более 90 %.

Бийик тоолуу катаал шартгардын адамга жана жаныбарларга тийггзген терс таасири бүгүнкү күндө актуалдуу проблемалардын бири болуп саналат. Ар түрдүү жагымсыз шарттардын негизинде бийик тоонун гипоксиясы ак кандын клеткаларынын реакциясына алып келиши толук изилдене элек. Бийик аймакка келгенден кийин реадаптациянын жүрүшү жана ак кандын клеткаларынын морфофункционалдык өзгөрүшүн изилдөө практика жүзүндө ишке ашырыла элек.

Паразитарные болезни, помимо отрицательного влияния на здоровье людей, наносят че­ловеческому обществу огромный экономический ущерб. В связи с этим особое значение приоб­ретают ранняя диагностика паразитозов и полное выявление всех инвазированных людей, что позволяет уменьшить затраты на лечение больных и снизить наносимый инвазиями социально-экономический ущерб. Серологические реакции в настоящее время являются основным методом первичного скрининга в системе мероприятий по ранней диагностике паразитозов.

В опытах на крысах показано, что тиреоидные гормоны в малых дозах повышают устой­чивость организма к воздействию антагонистических стрессоров —теплового (t 40-42°С в течение3 ч) и холодового (t 4-6°С в течение 3 ч) различной сложности - изолированному и комбиниро­ванному с иммобилизацией за счет активации локальных стресс-лимитирутощих систем миокарда- белков теплового шока (HSP 70) и антиоксидантных (супероксиддисмутаза, каталаза, суммарная антиоксидантная активность) в результате специфического воздействия на генетический аппарат клеток. Полученные данные доказывают важную роль тиреоидных гормонов в антистресс системе организма.

Экпериментальные исследования животных, подвергнутых сурьмяной интоксикации, свидетельствуют о повышении активности некоторых клеточных ферментов на начальном этапе токсического воздействия сурьмы. В поздние сроки отмечается снижение активности этих фер­ментов, что вероятно связано с ингибированием индуктивной фазы метаболизма клеток, а также энергетических процессов в клетке. В конечной стадии интоксикации выявлены ультраструктурные нарушения субклеточных структур.

Ак пародасы жок чычкандардын эксперименталдык баш мээ травмасында, баш мээнин нейрондорундагы түзүлүштүк өзгөрөштөрдө изилдөө. Изилдөөлөрдүн жыйынтыгы менен биз мээ тканында перицелюллярдык шишик, нейрондордун некрозу, ошондой эле мээ клеткалардын кобушун жана лизис болуп нейрондордун бузулушун байкадык. Травма болгон ткандын айланасында кан тамырлар жана капилярлар бош калган, кан тамыр айланасында шишик пайда болгон. Мээнин сырткы бөлүгүнүн түзүлүшү бузулбагандай көрүнгөнү менен, көпчүлүк нейрондордо апаптоз белгилери байкалган, хроматиндердин конденсациясы, цитоплазманын коюлушу.

Нейроналдык жана глиалдык клеткалардын ёлъшъ жана травманын тасиринен аксондордун жараттануусу адамдарда да, ошондой эле жаныбарларда да баш мээнин травмасынын (БМТ) патофизиологиясына таасир этет. Оорулулнун жараттанган баш мээси жана эксперименталдык жаныбарлардын өлгөн нерв клеткалары апоптоз, же болбосо некроз түрүндөгү морфологиясы демонстрациаланат. 6 эпсперимент жургъзългён жанабарлардан травманын 1-5- күндөрүндө апаптоз түрүндөгө өзгөргөн нейрондор мээнин козголгон бөлүгүндө идентификациаланган, жана ошондой эле 7- күндө козголгон мээнин көп алые эмес айланасында байкалган.

 Көкүрөк көөдөнүндөгү лимфалык бездеринин анатомиясы 151 адам органокомплексинен алынган ар жаштагы кишинин органынан алынып изилдөнгөн. Ар түрдүү вариантта жайгашкан лимфалык бездердин топографиясы изилдөнип, текшарилди. Лимфалык бездеринип жаш өзгөчөлүгү менен өзгөчөлүк айырмачьшыгы белгиленди жана изилдеп табылды.

Адам баласынын жүрөгүндөгү сол лимфалык тамырларынын жыйындысынын лимфангиону 24 труп материалдардынан алынган адамдардын (35-60 жаштагы) эркек жана аялзатынын жүрөгү изилденип, окуп, текшерилген. Бул изилдөөлөрдүн жыйынтыгы болуп өсүп жетилген адамдарда - жүрөктүн сол лимфалык тамырлары 45-60 лимфангиондон турары табылды, жана алардын ичинде 30-35 сандагы лимфангиондор - ички лимфалык тамырларда жайгашып, 15-25 лимфангион сырткы лимфалык тамыр системасында жайгашышат. Бул изилдөөдө адам баласынын орто жана жетилген курактагы жүрөктүн ички жана сырткы лимфалык тамыр системасындагы лимфангиондордун саны, аны түзгөн миоциттер, ошондой эле узундугу, туурасы жана көлөмү, жайгашышы аныкталган.

Одной из основных задач технологии лекарств является разработка теоретических основ и методов производства новых лекарственных субстанций и препаратов с их использованием. Наиболее перспективными в настоящее время являются субстанции растительного происхождения, на основе которых создаются фитопрепараты.

Желтый фосфор относится к самой лету­чей и активной форме фосфора. Он мягок, легко рас­творим в различных органических растворителях. В темноте он флюресцируется бледно-желтым цветом. При обычной температуре он испаряется с образовани­ем желтого тумана, который стелется по низу, так как в4,3 раза тяжелее воздуха. Технологический процесс по­лучения желтого фосфора сопровождается выделением в воздушную среду производственных помещений ряда токсических веществ (пары желтого фосфора, с окси­дом фосфора, фосфином и фтористым водородом) содержание которых во много раз превышает ПДК.

Үй-бүлөлүк дарыгерлер тобу клиннкадан тышкаркы пневмония менен ооруган оорулуларды социалдык коргоо планы боюнча иш аракеттерин активдештирди. Натыйжада дайыма медициналык байкоодо турган (пневмония, бронхиалдык астма, КРВО) адамдардын саны көбөйдү, калктын улгайган адамдарына жана балдарга стационардык кызмат көрсөтүүсү жогорулады, бирок оорулардын көпчүлүк бөлүгү шашылыш абалга жана бригадалык медициналык тез жардамдын кызматтына муктаж болуп калууда.

После развала союза произошло преобразование экономики в свободно-рыночные от­ношения. Эти изменения прямо и косвенно влияют на состояние медицины. В результате обсле­дования сельского населения Кочкорского района были выявлены больные с очаговой патологи­ей печени, что и подтверждает о гиперэндемичности данного региона по альвеококкозу.

Целью исследования было определение связи курения и работы на высокогорье с воз­никновением обструктивного нарушения вентиляции (ОНВ). Проведена оценка функции легких у 1484 работников, в том числе 1292 мужчин и 192 женщин, в возрасте 18-61 года (в среднем 38,0 ± 9,3 лет), высокогорного горнодобывающего предприятия Кыргызстана. Показатели функции лег­ких сравнивали у людей с различным стажем курения, работающих вахтовым методом на высоте 4000 метров над уровнем моря (N=1140), с работниками среднегорья (N=64), а также с работни­ками, никогда не работавшими на высокогорье (N=280). Хотя распространенность ОНВ (ОФВ|/ФЖЕЛ < 70%) не различалась среди работников высоко- и среднегорья и в среднем соста­вила 8,4%, скоростные показатели вентиляции, за исключением максимальной скорости выдоха (МСВ), работников высокогорья были меньше, а работа на высокогорье была достоверно связана с ОНВ - ОШ = 1,53. В то же время курение имело с ОНВ более выраженную связь и, в целом, уд­ваивало вероятность развития ОНВ. Таким образом, хотя функция легких работников высокого­рья была сравнимой с таковой у лиц, не работающих в горах, на развитие обструктивного нару­шения вентиляции у работников высокогорья существенное влияние оказывает фактор курения, тогда как воздействие самого высокогорья было менее выраженным.

Азыркы мезгилде глаукома проблемасы учурдагы офтальмологиянын өтө орчундуу маселеси болуп калууда. Калктын глаукома менен ооругандыгынын башкы көрсөткүчтөрүнүн бири болуп алгачкы майыптык эсептелинет. Ушуга байланыштуу автор тарабынан ушул патологиянын негизинде 1989-2008 жылдар ичиндеги алгачкы майыптыктын динамикасы изилденген. Эгерде глаукома майыптыктын себептеринин ичинен 80-жылдары 4-даражадагы орунду ээлесе, 2001 жылдан баштап глаукома Кыргыз Республикасында биринчи орунду элөө менен майыптыктын башкы себеби болуп эсептелет.

Бул эмгекте Кыргыз мамлекеттик медициналык-маалымат акыркы 5 жылдагы маалыматтарынан: жара оорулардын мамлекетте жана аймактарда таралышы, кеч кайрылуусу жана операциядан кийинки өлүмгө учурашы изилденди. Акыркы 5 жылда Кыргыз Мамлекетинде жана анын аймактарында айрыкча Бишкек, Ыссык-Кел облусунда бул оорулардын есушу, таралышы, жана оорулуулардын кеч кайрылуусу, операциядан кийинки өлүмү, ашказан-ичегиден кан агышынын көрсөткүчү жогорулаганы жана ичегинин тешилүүсүнүн төмөндөгөнү аныкталды.

Анализировано влияние совокупного травматического патологического объема - перифокального отека головного мозга, ишемии и внутричерепных объемных образований на исход лечения больных с тяжелой черепно-мозговой травмой. Изучены данные у 57 больных в возрасте от 15 до 72 лет, находившихся на лечении в нейротравматологической клинике. Компьютерная и магнитно-резонансная томографии являются основными в диагностике тяжелой черепно­-мозговой травмы.

ГЕНИТАЛЬНЫЙ ЭНДОМЕТРИОЗ В ПЕРИМЕНОПАУЗЕ

Изилдөөнүн максаты - диализдеги оорулуулардын сол карынчасынын кеңейишинин (СКК) жана жүрөктүн геометриясынын өзгөрүүсүнүн кан басымдын деңгээлинен көз карандылыгын изилдөө. Материалдар жана ыкмалар. Диализдеги 40 оорулуулар артериалдык кан басымынын (АКБ)деңгээлине жараша 3 топко болүндү: АКБ темондер (АКБ= 100/60 рт.мм.мм. жана темон), АКБ нормалдуулар (АКБ=139/89 рт.мм.мм. чейин) жана АКБ жогорулар (АКБ=140/90рт.мм.мм. жогору). ЭхоКГ негизинде 55% оорулууда СКК аныкталды. Жыйынтыгы. Диализдеги оорулуулардын арасында көбүнчө СКК эксцентрикалык түрү көп байкалган. Аз кандуулуктун оор түрү артыкчылыктуу АКБ жогоруларда жүрөк булчуңунун СКК алып келгендиги тастыкталды. Диализ ортосундагы мезгилде көп суюктукту жыйноо АКБ төмөндөрдө сол карынчанын көлөмүнүн чоңойушуна алып келди.

Азыр нефропатиялардын кандайдыр раса-этникалык, климат-географиялык тарашынын, начарлоо ылдамдыктары жана илдеттенген адамдардын дарылоого жообу боюнча айырмалары аныкталган. Бирок түйдөкчөлөрдүн өнөкөт нефрити (TӨH) ушундай өзгөчөлүктөрдүн мон­гол расалык өкүлдөрүндө, аларга таандык кыргыздарда ушуга чейин изилденбей келген.

Гальванабаткак жана минералдуу суу менен дарылоодо ашказандын каканак оорусунун өтүшү изилденген. Клиникалык жана функционалдык өзгөрүүлөрүнүн оң динамикасы көрсөтүлгөн. Оорулар жогоруудагы дарылоо ыкмаларын жакшы көтөрүшкөн. Ыкмалардын дарылоо курсунун эффективтуулугу алты айга чейин созулган.

Получены в различных концентрациях этилового спирта 1% раствор бриллиантового зе­леного и 1% раствор кислоты салициловой в 6 образцах и определены их противомикробные ак­тивности.

Для лечения инфекционных заболеваний разработаны суппозитории на основе пихтово­го масла. С использованием микробиологических методов изучена антимикробная активность.

Биз сунуш кылган статьяда малдан жугучу жугуштуу оорулардын татаал эпизоотологиялык жана эпидемиологиялык ситуациясы көрсөтүлгөн, ал ветеринариялык секторунун оң болбогондуктун жана элдин малды багуу эрежелерди колдонбоктуктун натыйжасы деп эсептелет.
Бул оорулар аябаган чоң экономикалык зыян келтиришет, анткени ооруу кишилер эмгекке жарамдуулугун жоготушат, малдар өлүмгө учурашат, ошондой эле кең түрдөгү малдардын арасындагы жугуштуу оорулардын жоюу чараларын өткөрүсүү керектикти келтирет.

Кыргыз Республикасынын Чуй, Ош жана Жалал-Абад областтарында эндемиялык богок оорусунун таралышы, ыландуулугу жана ички бездер ооруларына каршы адистери менен камсыздандыруу боюнча салыштырмалуу анализ жүргүзүлгөн. Ош областында эндемиялык
богок оорусунун абалынын жакшыруусу аныкталган. Ички бездер ооруларына каршы адистеринин жетишпестиги, өзгөчө Чуй областында, сакталууда. Ошону менен ички бездер ооруларына каршы адистикти башка адистиктер менен бириктируу коэффициента жогору турат.
Эндемиялык богок оорусун аныктоо жана дарылоо боюнча жумушту активдуу улантуу зарыл. Жогорку квалификациялык деңгээлдеги ички бездер ооруларынын каршы адистерине муктаждык сакталууда.

Изилдөөнүн максаты: Тянь-Шань (Нарын ш. 1800-2200 м дец. дец.) менен Гималай аймагынын (Непал, Вактапур ш., 1402 -2791 м дец. дец.) жана Аравиялык жарым аралынын (Йемен, Аль-Гуера 2200 -2800 м. дец. дец.) бийик тоолу аймактарынд? жашаган кыз-келиндеринин биринчи этек кири келген жашын жана ал этек кирдин туруктанышын иликтеп, тереттун клиникалык журунгун жана анын узактыгын салыштырмалуу мунездоп, төрөттүн энеге жана балага болгон жыйынтык таасирин ич ара салыштырууда болду. Бул максатты иш жүзүнө ашырыш учун Вактапур ш. төрөт үйүнө 150 боюнда бар келиндер жана Аль-Гуера дуанындагы ооруканада 80 төрөчү аялдар, ошондой эле 60 төрөчү аял Нарын ш., текшерилген. Бийик толу аймактарда жашаган Непал, Йемендик жана Кыргызстан кыздардын этек кири салыштырмалуу кечирээк келери аныкталды 14,2±0,1; 14,8±0,1 жана 14,1±0,1жаш. Бийик тоолу аймактардагы жаша­ган келиндердин боюнан түшкөнү ылдыйкы бийиктикте жашагандардан 1,7 эсе көбүрөөк экени такталды (9,1%;5,3%). Бийик тоолу аймактарда жаңы төрөлгөн ымыркайлардын Апгар боюнча болгон балоодо 6-7 балдык балдар салыштырмалуу көбүрөөк 40% болду. Аль-Гуера аймакта 35% тереген аялдардын гинекологиялык тарыхында менструалдык циклдын бузулганы иликтенди.

Киинки жылдардын аралыгында темирдин жетишсиздигинен аз кандуулук оорууларыньш саны төмөндөшү байкалбайт жана аны дарылоо маселеси курч бойдон калууда. Макалада аталган ооруу боюнча Кыргызстандагы маалыматтар берилип, аз кандуулукка каршы биокошулма жана темир камтылган дарылар менен дарылоо ыкмаларына жараша аз кандуулуктун кош бойлулука жана төрөткө болгон таасирлери изилденген.

Йоддефициттик ооруларындагы өткөргөн йод-амплипульсофорезтин курсу заарадагы
йодтун камтылганын 3-6 айга чейин көтөрөт

Кыргызстандагы йоджетишсиздикти жоюунун стратегиясынын жыйнтыгы изилденди. 45,2% кош бойлуу аялдар дагы деле болсо йодтун жетишисиздигине душар болду, алардын йодурия медианасы 111 мкг/л туздуу. Тобокелдуу коркунуч группаларга индивидуалдуу профилактикалык йодчараларды зарыл улантыш керек.

Для оценки генетических факторов предрасположенности к ХОБЛ изучены уровень и фенотипы альфа-1-антитрипсина (ААТ) у 109 пациентов с хронической обструктивной болезнью легких кыргызской популяции. Сывороточный дефицит альфа-1-антитрипсика среди обследо­ванных лиц обнаружен у 10 человек (9,2%), составив в среднем 68,0±21,2 мг/дл. Среди пациен­тов этой группы один пациент имел фенотип PiZZ, а трое - PiMZ.

Статьяда азыркы мезгилге чейин республикада кездешкен мите курт оорулардын структурасы жана динамикасы аныкталат. Мите курт оорулардын динамикасы акыркы жылдарда өзгөрүлдү. Эхинококкоз, лямблиоз жана чучок оорулар өсүшүү аныкталат.

Биз 60 тан 91 жашка чейин 217 кишини текшердик. Баардык текшерилүүчүлөргө антропометриялык изилдөөлөр жүргүзүлдү (бою, салмагы, бел өлчөмщ). Кан басымын жана кандагы канты ченедик. АДА-нын суроо-тестинин жардамы менен кант диабетинин 2 тибинин пайда болу риски баланды. Углеводдун алмашуунун бузулушу 99 (50,5%) адамда табылды, анын ичинде анык кант диабет 56 (28,6%).

Электрширеткичтерде артурдуу бронхоопко оорулары кесиптик этиологияда жолугат. Озгочо дарттапма кыйындыктар опкону токсикалык жабырлатканда кездешет. Макалада, токсикалык пневмониттин клиникалык туру, кесиптик оорунун дартгы аныктоо принциптери корсотулгон.

Беклазон Эко Легкое Дыхание (БЭЛД) (Беклазон Эко оңой дем алуу) менен алты айлык дарылоонун натыйжасын изилдөө үчүн Бишкек шаарынын №7 ҮДТсында диспансердик учетто турган орточо оор жана оор өтүүчү бронха астмасы (БА) менен жабыркаган 26 оорулуу текшерилди. Алты ай бою бейтаптар БЭЛДди суткасына 500-1000 мг кабыл алышты. Дарылоо натыйжасына астманын күндүзгү жана түнкү симптомдорунун байкалышын, тышкы дем алуу (ФВД) функцияларынын параметрлерин, ACT (Asthma Control Test) жана кара куч басымына чыдамкайлыгын эсепке алуу менен баа берилди. БЭЛДди алты ай кабыл алуунун жыйынтыгында астманын күндүзгү, ошондой эле тунку симптомдорунун азайганы, ОФВ1/ЖЭЛ, ФЖЭЛ 25-75% кесигинде дем чыгаруунун максималдуу көлөмдүү ылдамдыгынын көрсөткүчтөру жана оорулуулар кадамдык тестте өткөн аралык анык көбөйгөндүгү байкалды. ACT суроолорунун бардык баллдары боюнча астмага көзөмөл жүргузүү деңгээлинин көрсөткүчтөрү бир топ өскөндүгү байкалды.

Курсак чуркусу бар 86 оорулуунун дарты алынып, жырыгы полипролен торчосу ме­нен жамалган. Чурайында чуркусу бар 21 оорулуунун 7-инде операциядан кийинки чурку болгон. Курсактын алдыңкы бетинин чуркусу менен 65 оорулуу операция болгон, 50 ооруда операциядан
кийинки чурку болсо, алардын ичинен 19-да кайрадан пайда болгон чурку болчу. Чурайында чуркусу бар оорулардын 12-не Лихтенштейн ыкмасы менен операция жасалса, 5-не Дарси ыкмасы менен, эки тарабында чурай чуркусу бар 4 ооруга Стоппа ыкмасы менен жасалган. Операция­дан кийин бул ооруларда кабылдоолор болгон эмес. Курсактын алдыңкы бетинин тең ортосундагы операциядан кийинки чуркунун үстүндөгү терини
астындагы майы менен жана операциядан калган тырыгы менен алып салып, курсактын сырткы кыйгач кеткен булчуңдарын чырымга өткөн жеринен эки тараптан тең Ramirez ыкмасы менен тилгенде, курсактын түз кеткен булчундарынын ички четтерин бири- бирине тигип, туурасы 20
сантиметрге чейин жеткен жырыкты полипролен жиби менен оңой эле тепчип жапса болот. Үстүнө полипролен торчосун “On lay” ыкмасы менен жамап, терисин жабардан мурун теринин астына 1-2 пластик тутукчелорду калтырып соруп туруучу системага кошулат. Операциядан кийинки мезгилде 6 оорунун тери астына сары суу толгон, 2 оорунун жарасы ириндеп бүткөн. Оорулардын ооруканада жаткан күндөрү, курсактын алдынкы бетини чуркусуна операция болгондордо 10-12 күндөн, чурай чуркусуна операция болгондордо 7-8 күндөн ашкан эмес.

В статье представлены различные способы хирургического лечения хронической дуоде­нальной непроходимости у 253 больных ХДН в сочетании с язвенной болезнью желудка и 12-перстной кишки.

Ашказан жана он эки эли ичегидеги жараатгын жарылышын даарылоодо алдын ала жана туура аныкталган диагноз орчундуу орунду ээлейт. Толук (комплекстик) турдо колдонулган диагноздоодо, бейтаптын клиникалык озгочолугу эске алынып, рентгенологиялык, эндоскопиялык жолдору менен изилдоонун негизинде 100% пайыз туура диагноз коюлуп, 6,1% пайыз керексиз операция жасоо колдонулган жок. Ички органды рентген изилдоо менен бирге фиброгастродуоденоскопиянын жардамы менен ашказан жана он эки эли ичегидеги жараатка желуйлотуу жолу менен катар лапароскопиялык изилдоо туура диагноздоого шарттайт.

Азыркы учурда, ашказан жана он эки эли ичегинин жараат дартын айыктуруучу даарыларынын ийгиликтуу колдонулушун карабастан, хирургиялык жолдор менен даарылоону оркундотуу зарыл. Анткени, ашказан жана он эки эли ичеги дарттын отушуп кетуусу, бейтапты олум коркунучуна алып келуусуно шарттайт. Акыркы жылдары ашказан жана он эки эли ичегидеги жараат дартын операция жасоо жолдорунун ичинен мучоо сактоочу операция, ваготомия, пилоропластика, дуоденопластиканын ийгилиги аныкталып, кобуроок колдонулуп жатат. Бул операция жолдорунан кийин, бейтапт озун жакшы сезип кийинки жашоо денгеели жогорулайт. Туура жана ийгиликтуу операция жасоо, адамдын кийинки жашоосуна чон оболго тузот.

Баш мээнин очоктуу кистоздуу арахноидиттери (БМОКА) —баш мээнин дээрлик кээде кездешүүчү паталогиясы, көбүнэсе орой, медикаментоздуу резистенттик талмалык активдуулугу менен коштолот (16-60%га чейин учурларда). Талмалык синдрому менен БМОКА бар 92 бейтапты дарылоонун тажрыйбасында талмалык очокко тасир этүүнүн даарылык тактиканы жана ыкмаларды оптималдаштыруунун мүмкүнчүлүктөрү каралган. 3 топ боюнча дарылоонун жыйынтыктарына баа берүүдө, көптөгөн субпиалдуу транссекциясы (КСТ) менен бейтаптардын тобунда жакшы жыйынтыктардын басымдуулук кылууусу ачылган, бул топто талма 20 бейтапта жок болгон же б.а. 62,5%ды тузген, ал эми операциядан кийинки мезгилде 9 бейтапта жогологон (20,1% байкоодо). КСТ колдонуусуз операция жасалган жана эски ыкмалар боюнча даарыланган топто, талманын жок болушу 13,3% жана 16,7%да гана байкалган. Фокалдуу пароксизмалдуу активдүүлүк менен күрөшүүдө БМОКА ыкмасынын натыйжалуулугу жана коопсуздугу аныкталган жана булл бейтаптарга тандап алууга сунушталган.

Гипофиз аденомаларынан жабыркаган 63 бейтаптын компьютердик жана магниттик резонанстык томографиялык изилдөө жыйынтыктары көрсөтүлгөн. Бейтаптардын ичинен 52си хирургиялык ыкма менен дарыланылган. Хирургиялык ыкмалар жана хирургиялык дарылоонун жыйынтыктары сүрөттөлгөн.

Бул изилдөөдө төрөтгөн кийин  192 кан агууну a.  iliaca interna тамырын байлоо менен токтотуу  жана  анын  ичинде  (87  жолу)  орган  сактоочу  операция  жүргүзүү  мүмкүнчүүлүгү  (жатынды албастан канн агууну токтотуу) талкууланат.

Сокур ичегинин кескин сезгинишинде операция жасалган 181 оорунун оору баянын иликтеп чыктык. Айрыкча ал оруулардын баянынан дарылоо мөөнөтүндөгү кетирилген каталарга коңул бурулду, андан башка операция жасалуу ар кандай жолдору аныкталды.

Иш жүзүндө авторлор тарабынан 248 операциянын жыйынтыктары изилденген, алардын ичинде 225 оорулуу адамдарда чоң жана өтө чоң эхинококкоздордун формалары кездешкен. Мында авторлор кисталардын чоц болгонуна карабай ушул органдарды отө аёо жолу
менен операция жүргүзүшүп, жабыр тарткан органдарды сактап калууга жетишишкен. Операциядан кийинки болуучу таасирлерди алдын алуу максатында, бронхиалдык жаракаларды бириктирип тигип кою жолун колдонууну максатка ылайыктуу деп табышкан.

Жүргүзүлгөн  иште  авторлор  өпкөнүн эхинококкозу жана  өтө  чанда  учурай  турган жерлердин  бирдей  жабыркаганын  көрсөтө  алышкан.  Жабыркаган  жерлерди  нур  берүү  жолу менен  издеп  табууну  туура  деп табышкан.  Бирдей  жабыр  тарткан  органдарды дарылоодо биринчи  этапта  өпкөнүн  эхинококкозун  алгач  алып  салыш  дарылоо  максатта  ылайыктуу  деп табышкан.