Башкы редактор
Том 2 № 2 (2020): КММАнын ЖАРЧЫСЫ
Бардык чыгарылыштар
МЕДИЦИНА ТАРЫХЫ
-
МЕДИЦИНАЛЫК ПСИХОЛОГИЯ, ПСИХИАТРИЯ ЖАНА НАРКОЛОГИЯ КАФЕДРАСЫНЫН ИЛИМИЙ ИШМЕРДYYЛYГYНYН ТАРЫХЫЙ КОНТЕКСТИ
АннотацияМедициналык психология, психиатрия жана наркология кафедрасынын илимий иш чаралары 1942-жылдан башталган. Кафедранын бүткүл тарыхында психиатриянын, наркологиянын, психологиянын, психотерапиянын, балдар психиатриясынын жана психосоматиканын актуалдуу маселелери боюнча көптөгөн изилдөөлөр жүргүзүлгөн. 1950-жылдары согуш мезгилиндеги психогениялар боюнча, 1960-жылдары бийик тоолордун психикалык бузулуулардын агымына жана аларды дарылоого болгон таасири изилденген. 1970–1980 жылдары «Наркологиянын ведомстволор аралык көйгөйлөрү» боюнча регионалдык программасы ишке ашырылган. 1990-жылдары болсо приоритеттик маселе катары психосоматикалык багыт, аффективдик жана чоочулоо бузулуулары, жана психотерапиянын, эпилептологиянын, балдар психиатриясынын көйгөлөрү изилденген. Жаӊы кылымдын башталуусу менен психосоматикалык багыт менен кошо стигматизация феномени, психотроптук дары дармектерди рационалдуу колдонуу, суицидалдык жүрүм турумдардын алдын алуу, психикалык ден соолук кызматын реформалоо маселелери ж.б. багыттар актуалдуу болуп жатат.
ИЧКИ МЕДИЦИНА
-
L-АРГИНИН ДАРЫСЫНЫН БИЙИК ТООЛУУ ДИЗАДАПАТАЦИЯЛАРГА БОЛГОН ТААСИРИ
АннотацияМаксаты: деңиз деңгээлинен 4100 метр бийиктиктеги түндүк Эңилчек (Чыгыш Тянь-Шань) базалык альплагеринде, L-аргинин дарысынын бийик тоолуу дизадаптацияга тийген таасирин салыштырмалуу изилдөө.Материалдар жана ыкмалар: Лейк-Луис сурамжылоосунун жардамы менен коюлган, бийик тоолуу дизадаптация диагнозуна кабылган 28 адамдын кандын кычкылтек менен камсыздалышы (SрO2), артериалдык кан басымы жана жыйрылуу жыштыгы 4100 бийиктикте 24 саат ичине текшерилди. Негизги топ 16 адамдан түзүлгөн жана алар аспартат L-аргинин дарысын пероралдык колдонуу үчүн суюк эритме түрүндө (Тивортин дарысы, өндүрүш Юрия-Фарм, Украина) 1 грамм (5 мл) дозасында күнүнө 8 жолудан кабыл алышкан. Ал эми, контролдук топ 12 адамдан турган жана алар Тивортин дарысын кабыл алышкан эмес. Жыйынтыктар: контролдук топко салыштырмалуу аспартат L-аргинин дары-
сын кабыл алган негизги тобундагы адамдарда бийик тоолуу дизадаптациянын симптомдорунун тез токтотушу белгиленген. Бир эле учурда, аларда гемодинамика жана SрO2 көрсөткүчтөрүндө да жагымдуу жылыштар байкалган (артериалдык кан басымдын төмөндөшү жана жүрөк жыйрылуусунун жайлашы). Негизинен, Тивортин кабыл алган адамдар дарынын терс таасирлерин сезишкен эмес.
Корутунду: аспартат L-аргинин дарысы пероралдык колдонуу үчүн суюк
эритме түрүндө бийик тоолуу аймагында оптимизациялоо үчүн сунушталууга тийиш. Ар кандай даражадагы курч кармаган тоо оорусунда бул препараттын натыйжалуулугун изилдөөсү максатка ылайык -
АСТАНА ШААРЫНДА КАНТ ДИАБЕТИНИН 1 ТИП МЕНЕН ООРУУЛУ БАЛДАРДЫН ДАРЫЛОО
АннотацияБул макалада гликировандык гемоглобиндин корсоткучу, оор гликемиянын, диабеттин кетоацидоздук жыштыгы жана оор гипогликемия боюнча 43 баланын аспартты инсулин дарылоо аппаратында колдонушу жана 2014 жылдан 2016 жылга чейинки 1 типтеги кант диабети менен ооруган өспүрүмдөр көрсөтүлгөн. Клиникалык эмес изилдөө учурунда зат алмашуу оорусунун жакшыруусу гликировандык гемоглобиндин азайышы жана инсулин-дарылоо насосун колдонууда гликемиялык өзгөргүчтүктүн төмөндөшүндөгү окшоштуктар каралган.
ХИРУРГИЯ МАСЕЛЕЛЕРИ
-
ТРАВМАЛЫК ГЕМОТОРАКС Ж0НУНД0
АннотацияГемоторакс бул кeкYP0к кондой болуктун жаракатынын бирден бир коп кездеше турган кесепети болуп эсептелет. Гемоторакстын эртереек билингени жана дарыланганы оорунун божомолу учун башкы мааниге ээ.Бул жумушта патофизиологиянын, кан айлануу системанын динамикасынын, дем алуу жообунун, физиологиялык уруксат беруу жана кеч физиологиялык жооптордун гемоторакска болгон озгочолуктору корсотулгон. К е^рек кондой болуктун жаракатынын клиникалык корунушу жарат алуунун механизминен жана жабыркаган органдардын тизмесинен коз каранды. КeкYрeк кондой болуктун ачык жаракатына караганда, кeкYрeк кондой болуктун туюк жаракаты биомеханикалык кучтон улам, копчулук убакта бир нече жаракатка алып келет, курсак кондойунун, баштын, колдун жана буттун жаракаттарын кошкондо.Гемотораксты дарылоо мезгилдерге болунот: эрте фазага геморрагиялык шок, дем алуунун бузулушу же уюган гемоторакска жана кеч фазага- фиброторакска, плевранын эмпиемасына. КeкYрeк кондой болуктун ачык жаракатында плевра кондойундо 1500 мл жана андан кобуроок кандын болгону же дренаждык тутуктон 3 саат бою, саат сайын 250 мл кандын чыгышы хирургиялык кийлигишууго корсоткуч болуп саналат. Видео- ассистенттик торакоскопиянын жардамы менен эртерээк тазалоо уюган гемоторакстын кеч отушуп кетчу ооруларынан: плевра кондойунун ириндеп кетишинен, фиброторакстан жана кечиктирилген торакотомиядан бир кыйла азайтат. Андан тышкары, плевра кондойун дренаждоого же
консервативдик дарылоого караганда видео-ассистенттик торакоскопияны эрте колдонуу оорулунун ооруканада жаткан кунун кыскартат. -
ГИПЕРТЕНЗИВДИК ИНСУЛЬТТУК КАН КУЮЛУУНУ ОПЕРАТИВДИК ДАРЫЛООДОГУ ДИФФЕРЕНЦИРЛЕНГЕН ТАНДОО
АннотацияСунушталган гипертензивдик инсульттук кан куюлууну оперативдик жол менен дарылоонун дифференцирленген ыкмасы төмөнкү критерийлер аркылуу жүргүзүлөт: аң-сезиминин деңгээли, кан куюлуунун мээдеги жайгашуусу жана көлөмү, ортоңку структуралардын жылышуусунун чоңдугу. Сунушталып жаткан ыкма менен гипертензивдик инсульттук кан куюлуусу бар 12 бейтап тандалып оперативдик дарылоо аткарылды. дарыланган бейтаптардын бардыгы жакшы болуп уйго чыгарылды.
-
ХРОНИКАЛЫК СУБДУРАЛДЫК ГЕМАТОМАЛАРДЫН КЛИНИКАЛЫК ЖАНА НЕЙРОВИЗУАЛИЗАЦИЯЛЫК ОЗГОЧОЛУКТОРУ
АннотацияХроникалык субдуралдык гематомаларды (ХСГ) аныктоонун жана дарылоонун тажрыйбасы келтирилген. Жецил хирургиялык жол менен дарылоонун 112 бейтаптын арасынан 60 (53,6%) бейтаптагы жыйынтыктары боюнча 1-3 айдын ичинде гематома жана анын капсуласы толугу менен жок болуп кеткендиги тастыкталган (клиникалык, КТ жана МРТ маалыматтарына таянып). Минималдык инвазивдик ыкманы колдонуу сеек-пластикалык трепанацияга салыштырганда елYYмгедуушар болууну 2,6 дан 1,1% га чейин, баш сеек ичиндеги учураган татаалданууларды 35 тен 7,5% га темендетууге шарт тYЗДY. Ушул дренаждоо ыкмасы аркылуу бейтаптын стационарда жатуу кундору 20% га чейин кыскарды.
-
ОМУРТКА-ЖҮЛҮН ЖАРАКАТЫН АНЫКТООНУН ӨЗГӨЧӨЛҮКТӨРҮ ЖАНА ХИРУРГИЯЛЫК ДААРЫЛООНУН ТАКТИКАСЫ
АннотацияКорутунду. Изилдөөнун максаты – Омуртка-жүлүн жаракатын аныктоонун жана хирургиялык даарылоонун ыкмаларын ѳнүктүрүү жолу менен даарылоонун жыйынтыктарын жакшыртуу.
Изилдөө материалы жана ыкмалары: Омуртка-жүлүн жаракатынан жапа чеккен 102 бейтап изилденген. Изилдөө ыкмалары катары клиникалык-неврологиялык, рентгенологиялык, омуртканын жана жүлүндүн КТ жана МРТ изилдөөлѳрү жасалган.
Натыйжалар: Омуртка-жүлүн жаракатынан жапа чеккен бейтаптарды даарылоо үчүн атайын курал жана хирургиялык жол менен даарылоонун ыкмасы иштелип чыккан. Татаалдашкан омуртка-жүлүн жаракатына системалык талдоо аркылуу аларды хирургиялык жол менен даарылоонун ыкмалары такталган. Татаалдашуулардын алдын алуу жана даарылоо алгоритми сунушталган.
СТОМАТОЛОГИЯ МАСЕЛЕЛЕРИ
-
СИАЛОЛОГИЯ ЧЕРЕЗ ПРИЗМУ ПРЕЦИЗИОННОЙ ЦИФРОВОЙ СИАЛОГРАФИИ
АннотацияРезюме. С учётом богатого собственного опыта проведения дигитальной субтракционной сиалографии (143 пациента; 425 исследований) авторы представили обзор развития с учётом современных возможностей метода, имеющего основное значение для дифференциальной диагностики заболеваний слюнных желёз. В настоящее время методика сиалографии, выполняемая на ангиографе, лишилась основных недостатков традиционной сиалографии и может рассматриваться в качестве прецизионного исследования. Существуют возможности распространения положительного опыта, внедрения современных методов исследования слюнных желёз в практику других лечебных учреждений.
-
ЗАБОЛЕВАНИЯ СЛЮННЫХ ЖЕЛЕЗ ПРИ ЭНДОКРИНОПАТИЯХ
АннотацияРезюме. В настоящей статье представлено описание экспериментально-клинического исследования заболеваний слюнных желез. По итогам исследования у крыс были выявлены морфологические изменения околоушных слюнных желез при субклиническом гипотиреозе. У 25 пациентов с сиаладенозом околоушных слюнных желез при доклиническом гипотиреозе было установлено преобладание провоспалительных цитокинов (IL-1β, IL-6, TNFα) над противовоспалительными (IL-10). Таким образом, доказана необходимость комплексного подхода лечения у исследованной категории пациентов: местной терапии сиаладеноза; коррекции тиреоидного статуса врачом-эндокринологом; консультации врача-иммунолога.
-
ХИРУРГИЧЕСКАЯ БИОПСИЯ КАК ЧАСТЬ МЕЖДИСЦИПЛИНАРНОГО ПОДХОДА К ДИАГНОСТИКЕ СИНДРОМА ШЕГРЕНА
АннотацияРезюме. Синдром Шегрена – хроническое, прогрессирующее, аутоимунное заболевание, связанное с наличием у пациентов ранних клинических симптомов – сухости во рту и сухости глаз. Диагностические критерии заболевания обладают неодинаковой информативностью, что влияет на правильность диагноза. Цель исследования – оценить выраженность воспалительной инфильтрации малых слюнных желез при синдроме Шегрена по результатам биопсии. Проведено клиническое обследование 10 женщин в возрасте от 34 до 61 года с предварительным диагнозом синдром Шегрена, выполнена биопсия малых слюнных желез нижней губы. Результаты патоморфологического исследования микропрепаратов малых слюнных желез продемонстрировали отсутствие или не одинаковую выраженность лимфо цитарной инфильтрации при оценке по классификации Chisholm-Mason.
-
ЭТИОЛОГИЧЕСКИЕ И ДИАГНОСТИЧЕСКИЕ ИММУНОГИСТОХИМИЧЕСКИЕ ПОКАЗАТЕЛИ ПЛЕОМОРФНЫХ АДЕНОМ СЛЮННЫХ ЖЕЛЕЗ
АннотацияРезюме. Целью наших исследований является определение этиологических и диагностических иммуногистохимических показателей плеоморфных аденом слюнных желез. Иммуногистохимические исследование было проведено на материале 20 эксцизионных биопсий пациентов с плеоморфными аденомами слюнных желез. Анализ полученных данных показал, что околоушная железа была одной из наиболее распространенных локализаций среди пациентов с плеоморфными аденомами. Среди вирусных агентов преобладали - вирус папилломы человека 16 типа и Эпштейн-Баррра вирус, что соответствовало 16 (80 %) и 6 (30 %) случаям. Среди гормонов распределение было следующее: эстроген и прогестерон по – 2 (10 %) случая соответственно. Плаг 1 имел наивысшую экспрессию в околоушной железе – 18 (90 %) случаев. Анализы иммуногистохимических исследований этиологических и диагностических показателей плеоморфных аденом слюнных желез выявили экспрессию 5 маркеров – ВПЧ 16 типа, ЭБВ, эстрогена, прогестерона, Plag 1.
-
СРАВНИТЕЛЬНАЯ ОЦЕНКА СОСТОЯНИЯ ТКАНЕЙ РОТОВОЙ ПОЛОСТИ ПРИ ГИПО- И ГИПЕРСЕКРЕЦИИ СЛЮНЫ
АннотацияРезюме. Ксеростомия в структуре соматических заболеваний встречается в 48,7%, а гиперсекреция слюны в 17,5% случаев. Ксеростомия оказывает выраженный повреждающий эффект на ткани ротовой полости, а гиперсекреция слюны чаще сопровождается явлениями галитоза.
-
ЭКСПЕРИМЕНТАЛЬНОЕ ОБОСНОВАНИЕ МЕТОДИКИ ИНТРАДУКТАРНОГО ЛИТОЛИЗА В ЛЕЧЕНИИ СИАЛОЛИТИАЗА СЛЮННО-КАМЕННОЙ БОЛЕЗНИ
АннотацияИсследован литолитический эффект на конкременты слюнных желез комбинации лимонной кислоты (ЛК) и натриевой соли этилендиаминтетрауксусной кислоты (ЭДТА), применяемых при мочекаменной болезни для растворения фосфорнокислых уролитов. Морфологическое исследование срезов слюнной железы, удаленной по поводу хронического калькулезного сиаладенита. Исследование проводилось до- и после 12 часов воздействия на них предлагаемых нами растворов в разных концентрациях (3%, 5%). Исследование in vitro- по 6 слюнных камней были поочередно помещены в 3%, 5% растворы ЛК и ЭДТА на 10
дней и взвешены на электронных весах (аппарат Госметр ВЛ-210) до и после эксперимента.
Данные морфологического исследования показали отсутствие повреждающего действия 3% и 5% ЛК и ЭДТА и их литолитическую способность во всех случаях. На основании полученных результатов методика интрадуктарного литолиза с использованием 5% растворов ЛК и ЭДТА признана более рациональной и целесообразной в сравнении с ранее предложенной методикой – патент РФ № 2398576. -
ОСОБЕННОСТИ КЛИНИЧЕСКИХ ПРОЯВЛЕНИЙ ЗАБОЛЕВАНИЙ ПОЛОСТИ РТА У ВИЧ-ИНФИЦИРОВАННЫХ ПАЦИЕНТОВ В УСЛОВИЯХ ТЕРАПЕВТИЧЕСКОГО СТАЦИОНАРА
АннотацияРезюме. В статье проведен анализ динамики изменения основных клинических и лабораторных показателей в полости рта у пациентов с ВИЧ-инфекцией в возрасте 30-44 года на стадии заболевания IVБ, получающих высокоактивную антиретровирусную терапию в условиях стационара. В ходе исследования выявлен неудовлетворительный уровень гигиены полости рта больных, высокий уровень интенсивности кариеса и заболеваний пародонта, диагностирована ксеростомия 2 степени (р≤0,05). Результаты микрокристаллического исследования свидетельствуют о деструктуризации смешанной слюны и выраженном нарушении ее защитных свойств у пациентов, получающих высокоактивную антиретровирусную терапию. Подтверждено наличие семи предикторов ВИЧ инфекции, ассоциированных с иммунодефицитом в полости рта у пациентов основной группы (р≤0,05).