Том 3 № 3 (2022): КММАнын ЖАРЧЫСЫ

Корутунду. Бул макалада митралдык капкак кемтигин хирургиялык дарылоосунун тарыхый өнүгүүсүндө, алгачкы митралдык комиссуротомия ыкмасынан баштап, учурда кемтикти заманбап эндоваскулярдык даарылоо ыкмасына чейин анализ жүргүзүлгөн. Ар бир ыкмага ар башка авторлор оз жумуштарында он жана терс бааларын беришкен, ошондой эле ыкманын ар кандай кабылдоолорун, канааттандырбаган жыйынтыктарынын себептерин жазышкан. Ошого карабай митралдык капкак кемтигин дарылоодо негизги операциялык ыкма, протезди карынча-капкак узгултуксуз алмаштыруу болуп эсептелет.

Корутунду. Макалада эндотоксикоздун оордугун эске алуу жана кандагы амилазанын, С-реактивдүү белоктун, прокальцитониндин, альбуминдин денгээлин аныктоо жана ультраүндүү изилдөөнүн натыйжаларын көрсөтүү менен 127 бейтаптын курч панкреатитин дарылоонун натыйжалары берилген. Жүргүзүлгөн изилдөөлөрдүн негизинде бейтаптар үч топко бөлүндү: 27де эндотоксикоздун жеңил даражасы (21,3%), 57синде орточо даража (44,9%) жана 43үндө (33,8%) оор деп табылган. Курч панкреатит менен ооругандарды дарылоонун натыйжаларын жакшыртууга бул оорунун этиопатогенезинин бардык звенолоруна тийгизген таасирин эске алуу менен программаланган дарылоону колдонуу менен жетишүүгө болот. Эндотоксикоздун оордугу бетапты кабыл алууда гана эмес, ошондой эле оорунун жүрүшүнүн динамикасында да аныкталууга тийиш. 117 бейтапта
консервативдик дарылоо, 10 бейтапта хирургиялык дарылоо колдонулган. 1 бейтап (0,8%) өлүмгө учураган.

Корутунду. Диабеттик бут синдрому - кант диабетинин эң кеңири таралган татаалдашууларынын бири, аны дарылоо көптөгөн иштелип чыккан дары-дармектерге карабастан татаал жана узакка созулат. Жарааттын айыгуусу жай жүрүп, сезгенүүнүн күчөшү көп байкалат. Дагы натыйжалуу дарылоо жолдору изделүүдө. Иштин максаты диабеттик бут синдромунун татаал формаларын комплекстүү дарылоонун натыйжаларын көрсөтүү болуп саналат. Изилдөө ыкмалары: оорунун анамнези, текшерүү, сезгичтиктин бардык түрлөрүн аныктоо, тамырлардын пульсациялары, УЗИ доплерографиясы жана ангиография. Жара процессинин жүрүшүн баалоо үчүн клиникалык көрсөткүчтөр (шишиктин жоголушу, гиперемия, агындылардын көлөмү, жараатты тазалоо убактысы, грануляциянын жана эпителиализациянын көрүнүшү, стационардык дарылоонун узактыгы),
цитологиялык жана бактериологиялык изилдөөлөр колдонулган жарааттын көлөмү, жараат өлчөмү. Натыйжалар: ириңдүү-некротикалык процесс менен татаалдашкан DFS менен ооруган 108 пациентти дарылоодо локалдык терапия колдонулду, ага озондоштурулган эритмелер, димексид эритмеси, озондолгон май жана жараны инфракызыл нурлантуу, ошондой эле кандагы кантты төмөндөтүүгө багытталган жалпы дарылоо колдонулган, деңгээли, жумшак ткандардын кан менен камсыз болушун жакшыртуу жана иммунологиялык реактивдүүлүктүн жогорулашы, ошондой эле эндотоксикоздун төмөндөшү. Операция болгон бейтаптардын сан сөөгүнүн жана астыңкы бутунун ампутациясы 4,9%, кайталанган операциялар 5,2% түзөт. Корутунду. Биз тарабынан иштелип чыккан жергиликтүү жана жалпы дарылоо ыкмасын колдонуу жакшы натыйжаларга жетишүүгө мүмкүндүк берди, жамбаштын жогорку ампутациялары 4,9% катталып, өлүм болгон жок. 

Корутунду. Азыркы убакытка чейин хирургиялык стоматологиялык кийлигишүүлөрдү жасоодо ооруну сездирбөө көйгөйү практикалык стоматологиянын маанилүү маселелеринин бири болуп саналат. Изилдөөнүн максаты – периодонтиттери бар бейтаптардын тишин жулуу операциясын аткарууда психотерапиянын суггестивдик ыкмалардын варианттарын колдонууну экономикалык баалоо. Фармаэкономикалык натыйжалуулукту баалоо үчүн 2 топ түзүлгөн: негизги топ - 41 бейтапта тишти жулуу операциясы гипносуггестивдик анестезиянын ыкмаларын колдонуу менен жасалган. Салыштырылуучу топту 36 бейтап түзгөн, аларда тишти жулуу операциясы жулуна турган жерге анестезия жасоонун ыкмаларын колдонуу менен аткарылган. Медициналык-экономикалык натыйжалуулук 1,3 эсеге көп болгон. 

Резюме. В настоящее время в связи с увеличением количества проводимых операций внутрикостной имплантации важным и ответственным является профилактика и лечение ошибок и осложнений, возникающих при проведении данных операций. Учет и минимизация возможных рисков вмешательств ятрогенного характера помогает избежать большинства последующих осложнений. Проведен анализ осложнений и ошибок с
приведением клинических наблюдений.

Резюме.Одонтогенные инфекции обычно вызываются постоянно присутствующими в полости рта микроорганизмами. Обычно это смешанная микрофлора, факультативными бактериями являются преимущественно зеленящие стрептококки (в частности, Streptococcus mutans, Streptococcus milleri), а также неспорообразующие анаэробы (Peptostreptococcus spp., Fusobacterium spp., Actinomyces spp.). В статье рассмотрены изучение эффективности препарата Тантум Верде при местном применении острых гнойных периоститах челюстей. Обследование и лечение больных проводилось на клинической базе кафедры челюстно-лицевой хирургии Самаркандского государственного медицинского института в специализированном отделении челюстно-лицевой хирургии Самаркандского городского медицинского объединения. Использование раствора Тантум Верде при комплексном лечении больных с воспалительными заболеваниями позволило улучшить состояние пациентов и предупредить развитие гнойно-воспалительных осложнений за счет положительных качеств.

Корутунду. Макалада активдүү дренажды колдонуу менен ириңдүү жараларды дарылоо ыкмалары боюнча адабияттарга системалуу сереп берилген. Дренаждын аракетинин механизми боюнча айырмаланган ар кандай типтеги дренаждын салыштырма мүнөздөмөлөрү жүргүзүлгөн. Ириңдүү жараларды дренаждоонун эң эффективдүү ыкмаларын тандоонун негизги жолдору көрсөтүлгөн.

Корутунду. Макалада саамай ылдыйкы жаак муунун СЫЖМ, диагностикасынын функционалдык ыкмаларынын, ультрадобуш изилдөө (УДИ) жана магниттик-резонанстык томографиянын (МРТ) салыштырма анализи көрсөтүлгөн. 18 жаштан 45 жашка чейинки (25 аял жана 15 эркек) 40 бейтап (80 муун) изилденген. СЫЖМнун MРТ изилдөөнүн протоколу T-1, T- 2, PDW, T-1, 3D режимдериндеги аксиалдык, сагитальдык жана короналдык тегиздиктеги функционалдык тесттерден турган. СЫЖМнун УЗИ үчүн аппарат колдонулган - Philips En Visor 7,5 - 14 МГц иштөө жыштыгы жана 45,0 мм башынын узундугу, максималдуу сканерлөө тереңдиги 30,0 мм болгон сызыктуу датчик колдонгон. СЫЖМнун башын, дискин, капсулалык-
байланыштуу жана булчуң аппаратын УЗИ визуализациясы жасалган.

Корутунду. Жогорку жаактын кобулунун ыриндешин профилактикасы, стоматологиялык киришудон кийин гаймора кобулу тешилип жат заттар кирген кезде хирургиялык жаны дарылоо усулдары менен жургузулгон. Бул ыкмалардын эффективтүүлүгү оорулуларды жакынкы жана узак мөөнөттө кароодо байкалган.

Корутунду. Гайморо кобулyн тешилгенден кийинки ириндешинин профилактикасы жаны дарылоо усулдары менен жургузулгон. Бул ыкмалардын эффективтүүлүгү оорулуларды жакынкы жана узак мөөнөттө кароодо байкалган.

Резюме. Хирургическое лечение больных гемофилией, осложнённой наличием у них множественных очагов инфекции в полости рта, остаётся сложной задачей. Целью работы явилась оптимизации заживления лунок после удаления зубов у больных гемофилией путем применения у них в качестве раневой повязки PRF. Материалы и методы. Авторы провели удаление зубов по показаниям четырем больным гемофилией, средний возраст, которых составил 44 года. С целью оптимизации заживлениялунок применяли повязки с PRF. Для оценки скорости заживления лунки применили планиметрические измерения, которые проводили в день операции и на 5-е сутки после операции. Результаты. Средняя скорость заживления раны у больных, у которых в качестве раневой повязки применяли PRF-сгусток, составила 12,6 % в день. У больных, лунка которых заживала под собственным сгустком, этот показатель составил 8,7 % в день. Больные не отмечали кровотечение или развитие гематом в послеоперационном периоде. Выводы. PRF - сгусток возможно применять у больных гемофилией в качестве раневой повязки после операции удаления зуба, без риска развития у них инфекционных осложнений. Раневая повязка в виде PRF-сгустка не препятствовала эпителизации лунки после удаления зуба и обладала определённым гемостатическим эффектом. У больных гемофилией лунка, заполненная PRF-сгустком, заживала в 1,4 раза быстрее, чем лунка, заживающая под собственным сгустком крови.

Корутунду. Макалада азыркы убакытта заманбап талаптарга жооп бере турган стоматология тармагында колдонулуучу ар түрдүү санариптик жабдыктардын пайдаланылышы жɵнүндɵ изилдɵɵлɵр баяндалып кɵрсɵтүлгɵн. Изилдɵɵнүн негизги максаты санариптештирилген жабдыктардын Кыргыз Республикасындагы стоматологиялык эмканаларда кенири таркалышы жана алардын пайдаланылышынын учурдагы акыбалын аныктоого багытталган. Изилдөөлөрдүн негизинде 8 жеке стоматологиялык клиникаларда дарылоо учурунда санариптик технологияны колдонуу, 5 мамлекеттик стоматологиялык эмканаларга караганда кеңири жайылганы аныкталган. Ошондой эле 6 мамлекеттик тиш жасоочу лабораторияларда санарип жабдыктары жок болгон, ал эми 6 жеке тиш жасоочу лабораториялар тиш протездерин жасоодо заманбап санариптик технологиялар менен иштегени аныкталган. Стационардык нур диагностикалык аппараттары мамлекеттик жана жеке менчик мекемелерде бирдей абалда кездешкен.

Резюме. Болезни височно-нижнечелюстного сустава (ВНЧС) и жевательных мышц часто осложняются хроническим стрессом или острой психотравмой, что ведет к диагностическим ошибкам и нерациональному протезированию. Статья посвящена необходимости комплексного подхода в диагностике и лечении болезней ВНЧС и жевательных мышц.

Резюме. В статье представлен новый метод препарирования твердых тканей зубов. Было доказано, что использование этого метода позволяет избежать осложнений при лечении пациентов с наследственными нарушениями развития твердых тканей зубов.

Корутунду. Макалада түз протездөө этаптарында жаак-бет аймагынын органдарынын операциядан кийинки кемчиликтери бар пациенттердин ортопедиялык реабилитациясынын тажрыйбасы баяндалат. Ортопедиялык дарылоонун ыкмаларын иштеп чыгуу жана өркүндөтүү беттин эстетикасын жана пациенттердин тиш-альвеолярдык системасынын иштешин эффективдүү калыбына келтирүүгө, ошондой эле сапатын жакшыртууга жана пациенттин операциядан кийинки абалын жеңилдетүүгө мүмкүндүк берет, ортопеддерге кийинки калыптандыруучу протезди жакшыраак чыгарат.

Резюме. Антимикробная фотодинамическая терапия – метод лечения воспалительных заболеваний, в основе которого лежит бактерицидное действие свободных радикалов, образующихся в результате взаимодействия экзо- или эндогенного фоточувствительного вещества и прицельного излучения с длиной волны, соответствующей пику поглощения данного вещества. В своей работе мы исследовали эффективность этого метода для лечения воспалительных заболеваний тканей периодонта. В качестве критериев оценки были использованы индексы OHI-S, SBI и PI. По результатам исследования было определено, что данный метод является эффективным и безопасным, а его включение в комплекс стандартных мероприятий при лечении заболеваний периодонта обеспечивает стойкую нормализацию исследуемых индексных показателей, существенное стойкое улучшение клинического состояния, удлинение сроков ремиссии до года и более.

Резюме. В клинике ортопедической стоматологии изготавливается большое количество как несъемных, так и съемных зубных протезов. Качество их изготовления не всегда соответствует определенным стандартам. Поэтому в своей работе мы использовали метод голографической интерферометрии для определения напряженно-деформационных состояний, возникающих при различных функциональных нагрузках. Это значительно повысило качество изготавливаемых несъемных и съемных зубных протезов и позволило минимизировать их негативное влияние на опорные ткани.

Корутунду. Макалада бийик тоолуу шартта жана түздүк жерде жашашкан улгайган жана кары адамдардын толук түшкөн тиштеринин таралышын салыштыруу каралган. Изилдөөнүн жыйынтыгы аталган патологиянын көп таралышы бийик тоолуу шартта жашашкан улгайган жана кары адамдарда көбүрөөк жана комплекстүү факторлор: климат-географиялык өзгөчүлүктөр жана гипоксия менен далилдеген. Жашы улуу топко караган эркектерде жана аялдарда тиштердин толук түшүшү өсө берери жана аларга квалификациялуу жогорку эффективдүү тиш протездердин жасалышы, колдонуп жүргөн эски тиш протездеринин көбү талапка жооп бербейт жана жаңыдан кайра жасалышы талап кылынат. Республиканын изилдеген аймактарында улгайган жана кары адамдардын ооз коңдөйүнүн саламаттыгын сактоо боюнча дарылоо профилактикалык иш-чараларды камсыз кылуу системасынын түзүү зарыл. 

Резюме. Для исправления зубочелюстных аномалий и деформаций в сформированном прикусе проводят комплексное ортодонтическое лечение, при котором локально, в области перемещаемых зубов, ослабляется костная ткань и повышается её пластичность. Эффективен низкочастотный ультразвук. Представлены изменения костной ткани челюсти опытных животных после воздействия непрерывным, импульсным и модулированным ультразвуком частотой 60 кГц. Проведено лечение пациентов с различной ортодонтической патологией с предварительной подготовкой костной ткани в предактивном периоде с применением различных параметров ультразвука низкой частоты.

Резюме. В статье проанализированы методы диагностики шарнирной оси суставных головок височно-нижнечелюстного сустава (ВНЧС). Основные принципы функционирования динамической окклюзии. Представлен сравнительный анализ и критерии оценки индивидуальных и средне- анатомических методов определения шарнирной оси у стоматологических пациентов с дисфункцией ВНЧС, с точки зрения окклюзионных
взаимоотношений.

Резюме. В статье представлена сравнительная характеристика различных волоконных армирующих систем и показания к их применению в клинических ситуациях, техники создания армированных композитных адгезивных конструкций шин для восстановления функциональной целостности зубного ряда.

Резюме. В данной статье описывается метод протезирования частичными съёмными протезами с фиксацией при помощи телескопических или двойных коронок. Разбирается строение коронок и их функциональные особенности. Показания и противопоказания к применению данного вида протезов. Рассмотрены особенности изготовления. Описаны исторические этапы применения двойных коронок. Приведены научные разработки кафедры и даны рекомендации по применению телескопической системы фиксации.

Резюме. В статье проанализированы результаты электромиографических исследований височных и жевательных мышц при повторном протезировании пациентов с полной потерей зубов.

Резюме. Авторами обоснована необходимость обязательного проведения рентгенологического обследования у пациентов с эндопародонтальным синдромом. Выявленные сочетанные поражения эндодонта и тканей пародонта утяжеляют клиническое течение, вызывают сложности в процессе проведения лечения и снижают качество эффективности лечения.

Резюме. В статье приведены результаты изучение фармакологической активности дентальной плёнки на основе гиалуроновой кислоты в эксперименте. Изучение общетоксического действия дентальной плёнки проводилось путем создания экспериментальной модели гингивита и пародонтита у половозрелых белых крыс. Местно-раздражающее и аллергизирующее действия дентальной плёнки изучалось на морских
свинках. Положительные результаты лечения были подтверждены данными патоморфологических исследований. Полученные результаты доклинических исследований позволяют рекомендовать испытуемую дентальную плёнку на основе гиалуроновой кислоты с метронидазолом и хлоргексидином для дальнейших клинических исследований.

Корутунду. Пародонттук ткандардын сезгенүү ооруулары негизги стоматологиялык ооруулардын арасында экинчи орунду ээлейт. Аллергиялык реакцияны пайда кылбаган айкын бактерияга жана сезгенүүгө каршы касиеттери бар жаңы, эффективдүү дарыларды иштеп чыгуу жана пародонтологдун практикасына киргизүү стоматологиядагы маанилүү ошондой эле актуалдуу маселе болуп саналат. Чай дарагынын майына негизделген фитопрепаратты виниллин менен айкалыштырууда пародонттун сезгенүү оорууларын комплекстүү дарылоодо жергиликтүү дарылоо катары эффективдүү колдонсо болот. Аткарылган иштердин талдоосу узакка созулган чай дарагынын майын колдонгондон кийин пациенттердин пародонталдык көрсөткүчтөрү олуттуу жакшырганын айкындады. Бул дары каражатын жергиликтүү дарылоо режимине киргизүү дарылоонун узактыгын тездетет жана реабилитациялык мезгилди узартат.

Корутунду. Бул макалада ичеги-карындын одонтогендик инфекцияларынын ичеги-карын ооруларынын патологиялык процесстерине тийгизген таасири жөнүндө адабияттарга сереп, стоматология жана гастроэнтерологияга байланыштуу адабий маалыматтарга кеңири талдоо жүргүзүлгөн. Тиш ооруларынын жана ичеги-карын ооруларынын патологиясы менен коштолгонуна карабастан, бүгүнкү күндө бул патологиялардын өз ара байланышын изилдөөгө тийиштүү көңүл бурулбай жатат, бул ушул макаланын актуалдуулугун баса белгилейт.

Корутунду. Бул макалда артериялык гипертензия менен жалпыланган пародонтит менен ооруган бейтаптардагы кан басымы жана стоматологиялык көрсөткүчтөр берилген. Биздин изилдөөлөр кан басымынын жогорулашы менен пародонталдык ткандардын оорулары
ортосунда байланыш бар экенин көрсөтүп турат. Жалпыланган пародонтиттин орточо жана оор формалары менен ооруган бейтаптарда кан басымынын көрсөткүчтөрү жумшак пародонтит менен ооругандарга караганда жогору болгон. Пародонттун сезгениши жана кан басымынын жогорулашы гипертония менен ооруган бейтаптардын өлүм коркунучу менен байланыштуу. Жылдар бою артериалдык гипертониянын пайда болушунда жана өнүгүшүндө пародонтиттин ролун аныктоо үчүн ар кандай изилдөөлөр жүргүзүлдү. Көптөгөн изилдөөчүлөр гипертония менен пародонтиттин ортосундагы байланышты тастыкташкан. Бирок, гипертонияда пародонтиттин ролун аныктоо үчүн көбүрөөк изилдөө керек.

Аннотация. Исследование основано на ретроспективных и перспективных данных, полученных в результате наблюдения больных в 2016-2020 годах с различной выраженностью дисплазии соединительной ткани, находившихся под диспансерным наблюдением в отделениях Республиканского скрининг центра Узбекистана и пациентов, обратившихся за стоматологической помощью в клинику Центра развития
профессиональной квалификации медицинских работников с диагнозами «дифференцированная и недифференцированная дисплазии соединительный ткани». В ходе исследований, авторами получены данные, позволяющие сделать выводы, что в основе механизма резорбции костной ткани альвеолярного отростка у пациентов среднего возраста с патологиями ДСТ лежит нарушение цикла костного ремоделирования на фоне дисбаланса кальций регулирующих гормонов. При этом, снижение скорости костеобразования на фоне нормального уровня костной резорбции является причиной развития патология зубов и тканей пародонта.

Резюме. Целью данной работы явилось повышение эффективности лечебно-профилактических мероприятий путем коррекции психоэмоционального напряжения с учетом психологического состояния у детей на приёме у стоматолога.

Корутунду. Эрин жана таңдайынын тубаса жырыгы бар балдарды дарылоонун актуалдуу маселелери, Ош облусунда бул патологиянын жыштыгы жана таралышы баса белгиленген. Аймактык реабилитациялык борборлордун ишмердүүлүгүн талдап, жардам көрсөтүүнүн натыйжалуулугун жогорулатуу максатында ар кандай уюмдардын кызматташуу мүмкүнчүлүктөрүн кеңейтүү үчүн, гипертекст түрүндөгү маалыматтарды башкарууну жана эрин жана тандай жырытары бар балдардын мультимедиялык маалымат базасын эсепке алуунун автоматташтырылган системасын киргизүү сунушталууда.

Резюме. Авторами обследовано и пролечено 620 больных, страдавших слюннокаменной болезнью различных слюнных желез. Из них 144 больным в комплексе лечебных мероприятий провели сиалолитотрипсию СЖ (15 – околоушных и 129 – поднижнечелюстных слюнных желез). Всего оперативное лечение по поводу СКБ проведено у 479 больных. Пластику нового устья поднижнечелюстного протока провели 309 больному. Контрольное обследование больных осуществляли в сроки до 16 лет после лечения. Рецидив камнеобразования в динамике процесса обнаружили у 4-х больных (3%) после дробления. Результаты сиалометрии в длительной динамике после оперативного лечения показали, что
функциональная активность пораженных слюнных желез в динамике наблюдения была в пределах нормы, хотя и несколько снижена по сравнению с одноименными противоположными железами.

Резюме. Авторами представлены результаты сиалэндоскопических вмешательств у 48 пациентов. Удаление конкремента произведено у 22-х больных. Результаты исследования показали, что эндоскопия имеет ограниченные возможности у больных с узким устьем, а также при наличии анатомических особенностей протоковой системы в виде сужений или стриктур.

Резюме. Авторами представлены данные анкетирования по оценке образовательного процесса, оценке обучения с применением инновационных методов обучения. Студенты понимают значимость современных технологий обучения, которые помогут им лучше освоить будущую профессию, что в конечном результате отразится на их профессиональном успехе и конкурентоспособности.

Резюме. Статья описывает результаты опыта реабилитации пациентов с дефектами костной ткани верхней и нижней челюсти. Действующая система методов и специалистов, которая позволяет получить хорошие функционально-эстетические результаты в лечении больных с данной патологией, включает, в дополнение к костнопластическим вмешательствам, совместный труд челюстно-лицевых хирургов, ортопедов-стоматологов, анестезиологов, терапевтов, психоневрологов и других специалистов.