ГИГИЕНИЧЕСКАЯ ХАРАКТЕРИСТИКА СУТОЧНОГО ПРОДУКТОВОГО  НАБОРА ЛИЦ, ПОЖИЛОГО И СТАРЧЕСКОГО ВОЗРАСТА, ПРОЖИВАЮЩИХ  В СОЦИАЛЬНОМ СТАЦИОНАРНОМ УЧРЕЖДЕНИИ Г. БИШКЕК

Ф.А. Кочкорова; А.Дж. Сомкулова; Н.А. Шатманов

doi:10.54890/1694-8882-2025-1-255

Ф.А. Кочкорова А.Дж. Сомкулова Н.А. Шатманов

DOI:

https://doi.org/10.54890/1694-8882-2025-1-255

Аннотация

Жаш өткөн сайын адамдын физиологиялык муктаждыктары, айрыкча тамактануу жагынан өзгөрөт. Кыргызстандагы кары жана улгайган адамдардын санынын өсүшү алардын тамактануу өзгөчөлүктөрүн изилдөөнүн зарылдыгын көрсөтүп турат. Жаш өткөн курактын өзгөчөлүктөрүн жана азыркы демографиялык тенденцияларды эске алуу менен биз төмөнкүдөй изилдөө максатын койдук: Бишкек шаардык социалдык стационардык мекемеде жашаган кары жана улгайган адамдардын күнүмдүк тамак-аш рационуна гигиеналык мүнөздөмө берүү.
Материалдар жана ыкмалар. Социалдык мекемеде жашаган кары адамдардын тамактануу сапатын баалоо үчүн алардын күнүмдүк рациону бир жыл бою гигиеналык, эпидемиологиялык жана статистикалык ыкмалар менен талданды. Кардашенко В.Н. методикасы боюнча 120 меню-раскладка (жылдын ар бир мезгилинен 30 күн) талданды.
Натыйжалар. Кары адамдардын тамактануу рационун талдоо алардын чыныгы азык заттарды керектөө нормасы менен фактылык керектөөсүндө олуттуу айырмачылыктар бар экендигин көрсөттү. Нан жана дан азыктарынын, канттын эсебинен углеводдорду ашыкча жешкени байкалды, бул семирүүнүн жана кант диабетинин өөрчүшүнө алып келиши мүмкүн. Ошол эле учурда кары адамдардын ден соолугун сактоо үчүн зарыл болгон белок, витамин жана минералдык заттардын жетишсиздиги байкалат.
Жыйынтыктар. Келип чыкан жыйынтыктар социалдык стационардык мекемелердеги кары адамдардын тамактануу сапатын жакшыртуу боюнча комплекстүү чараларды иштеп чыгуу жана киргизүү зарылдыгын көрсөтүп турат. Менюну оптималдаштыруу, жашылча- жемиштердин, майсыз сүт азыктарынын жана балыктын үлүшүн көбөйтүү керек. Ошондой эле тамактанууну үзгүлтүксүз көзөмөлдөп туруу жана мекеме кызматкерлери жана карылар арасында санитардык-агартуу иштерин жүргүзүү маанилүү.

Ключові слова:

тамак-аш топтому, Кары жана улгайган адамдар, Күнүмдүк тамактануу рациону, Сунушталган керектөө нормасы, Тамак-аш азыктарын керектөө деңгээли

Біографії авторів

Ф.А. Кочкорова, И.К. Ахунбаев атындагы Кыргыз мамлекеттик медициналык академиясы

Гигиеналык дисциплиналар кафедрасы

А.Дж. Сомкулова, И.К. Ахунбаев атындагы Кыргыз мамлекеттик медициналык академиясы

Гигиеналык дисциплиналар кафедрасы

Н.А. Шатманов, И.К. Ахунбаев атындагы Кыргыз мамлекеттик медициналык академиясы

Гигиеналык дисциплиналар кафедрасы

Посилання

1. Сусоева А.В., Ильницкий А.Н., Горелик С.Г., Гурко Г.И. Современное состояние организации рационального питания при реабилитации гериатрических пациентов хирургического профиля. Клиническая геронтология. 2018;5-6. http://doi.org/10.26347/1607-2499201805-06039-045

2. Сулейманова Г.Т. Медико-социальная потребность организации геронтологической помощи населению в Кыргызской Республике [диссертация]. Бишкек: научно производственное объединение «Профилактическая медицина»; 2023.

3. Джабоева А.С., Зукаева Т.Б., Баева А.А., Витюк Л.А. Рациональное питание как основной фактор здоровой жизни пожилых людей. Известия Кабардино-Балкарского государственного аграрного университета им. В.М. Кокова. 2021;4(34):27–34.

4. Кочкорова Ф.А., Сомкулова Э.Дж. Роль питания в сохранении и укреплении здоровья пожилых и старых людей (обзор литературы). Евразийский журнал здравоохранения. 2024;1:108-116. https://doi.org/10.54890/EHJ-2024-1-108

5. Stratidaki E, Mechili EA, Ouzouni C, Patelarou AE, Giakoumidakis K, Laliotis A, Patelarou E. A Study of Factors Contributing to the Nutritional Status of Elderly People Receiving Home Care. Nutrients. 2024;16(18):3135. https://doi.org/10.3390/nu16183135

6. Veisimiankali M, Mahvar T, Hemmati M. The Role of Nutrition in the Health of Elderly: A Review Article. J Biol Todays World. 2023;12(2):1-4. https://doi.org/ 10.35248/2322-3308.23.12.2.010

7. Ильницкий А.Н., Королева М.В., Шарова А.А., Кудашкина Е.В., Коршун Е.И., Кузьминов O.М. Питание и нутритивная поддержка людей в пожилом и старческом возрасте как фактор профилактики преждевременного старения и развития гериатрических синдромов (обзор литературы). Современные проблемы здравоохранения и медицинской статистики. 2019;3:132-150. https://doi.org/10.24411/2312-2935-2019-10058

8. Досжанова Г.Н., Абдулдаева А.А. Гигиеническая оценка пищевого статуса населения геронтологической группы. Гигиена и санитария. 2017;96(11):1084-1087. http://doi.org/10.18821/0016-9900-2017-96-11-1084-1087

9. Турушева А.В., Моисеева И.Е. Недостаточность питания в пожилом и старческом возрасте. Российский семейный врач. 2019;23(1):5–15. https:// doi.org/10.17816/RFD201915-15

10. Shimoda T, Suzuki T, Takahashi N, Tsutsumi K, Samukawa M, Yoshimachi S, et al. Nutritional Status and Body Composition of Independently Living Older Adults in a Snowy Region of Japan. Gerontol. Geriatr. Med. 2017;3:2333721417706854. https://doi.org/10.1177/2333721417706854

11. Park YS, Hong HP, Ryu SR, Lee S, Shin WS. Effects of textured food masticatory performance in older people with different dental conditions. BMC Geriatr. 2022;22:384. https://doi.org/10.1186/s12877-022-03064-w

12. Hägglund P, Gustafsson M, Lövheim H. Oropharyngeal dysphagia and associated factors among individuals living in nursing homes in northern Sweden in 2007 and 2013. BMC Geriatr. 2022;22:421. https://doi.org/10.1186/s12877-022-03114-3

13. Park HS, Kim DK, Lee SY, Park KH. The effect of aging on mastication and swallowing parameters according to the hardness change of solid food. J Texture Stud. 2017;48:362–369. https://doi.org/10.1111/jtxs.12249

14. Chen X., Yang S., Zhao H., Li R., Luo W., Zhang X. Self-Efficacy, Exercise Anticipation and Physical Activity in Elderly: Using Bayesian Networks to Elucidate Complex Relationships. Patient Prefer Adher. 2022;16:1819–1829. https://doi.org/10.2147/PPA.S369380.

15. Hua N, Zhang Y, Tan X, Liu L, Mo Y, Yao X, Wang X, Wiley J, Wang X. Nutritional Status and Sarcopenia in Nursing Home Residents: A Cross-Sectional Study. Int J Environ Res Public Health. 2022;19(24):17013. https://doi.org/10.3390/ ijerph192417013

16. Кардашенко В.Н. Руководство к лабораторным занятиям по гигиене детей и подростков. М.:Медицина; 1983. 230 с.

17. Эсенаманова М.К., Кочкорова Ф.А., Саржанова К.С., Цивинская Т.А., Атамбаева Р.М., Сомкулова Э.Дж. Нормы физиологических потребностей в энергии и пищевых веществах и продуктах для различных групп населения Кыргызской Республики: методические рекомендации. Бишкек; 2023. 64 с.

18. Файзибоев П.Н., Шайкулов Х.Ш. Оценка состояния питания проживающих в доме инвалидов. Экономика и социум. 2024;3-2(118):1004-1007.

19. Досжанова Г.Н., Абдулдаева А.А. Гигиеническая оценка пищевого статуса населения геронтологической группы. Гигиена и санитария. 2017;96(11):1084-1087. https://doi.org/10.18821/0016-9900-2017-96-11-1084-1087

20. Ларионова Т.К., Бакиров А.Б., Даукаев Р.А. Оценка питания взрослого населения Республики Башкортостан. Вопр. питания. 2018;87(5):37–42. https:// doi.org/10.24411/0042-8833-2018-10051