ЭПИДЕМИОЛОГИЯЛЫК МҮНӨЗДӨМӨЛӨР ЖАНА АЗЫРКЫ ГЕМОРРАГИЯЛЫК ИНСУЛЬТТУН ЭТИОПАТОГЕНЕТИКАЛЫК ВАРИАНТТАРЫ
DOI:
https://doi.org/10.54890/.v2i2.989Аннотация
Бул серептик макаланын максаты дүйнөдөгү жана Кыргызстандагы эпидемиялык кырдаал боюнча заманбап маалыматтарды талдоо жана берүү, ошондой эле геморрагиялык инсульттун учурдагы тобокелдик факторлорун жана негизги этиопатогенетикалык варианттарын карап чыгуу болду. Дүйнөдө бул оору жылына 29,9 адамга 100000 адамды түзөт. Эл аралык деңгээлде геморрагиялык инсульт менен ооругандаркирешеси төмөн жана орто өлкөлөрдө (ага Кыргызстан кирет) кирешеси жогору өлкөлөргө салыштырмалуу кыйла жогору. Кыргыз Республикасында геморрагиялык инсульт оорусу 0,54 калктын 1000ине туура келет. Ишемиялык инсульт менен салыштырганда геморрагиялык инсульттан каза болгондордун пайызы ар дайым жогору жана биздин өлкөдө 54,4% түзөт. геморрагиялык инсульт-бул өтө жогорку оорулуулукту жана өлүмдү алып келген кыйратуучу окуя. Артериялык гипертония жана куракка байланыштуу амилоиддик ангиопатия мээге кан агуунун эң күчтүү тобокелдик факторлору болуп саналат, бирок тамеки тартуу, варфаринменен антикоагулянт терапиясы, алкоголду ашыкча колдонуу жана кокаин да геморрагиялык тобокелдикти жогорулатат. Геморрагиялык инсультка эпидуралдык гематома, субдуралдык гематома, субарахноиддик кан агуу (САК), интравентрикулярдык кан агуу (ИКА), ишемиялык инсульттун геморрагиялык трансформациясы (ИИ), кортикалдык венадан же синустук тромбоздон веноздук кан агуу жана мээге кан куюлуу (МКК) кирет.
Ключові слова:
геморрагиялык инсульт, эпидемиология, жыштык, дартка чалдыккандык, өлүмдуулук, этиопатогенетикалык түрчөлөр, тобокелдик факторлору.Посилання
1. Johansson K. Biomarkers and risk of intracerebral hemorrhage : population-based studies in northern Sweden [dissertation]. Umeå University; 2021. Available from: http://urn.kb.se/resolve?urn=urn:nbn:se:umu:diva-180312
2. Rajashekar D, Liang JW. Intracerebral Hemorrhage. [Updated 2023 Feb 6]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 Jan. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK553103/
3. Tenny S, Thorell W. Intracranial Hemorrhage. [Updated 2023 Feb 13]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470242/
4. Sai W, Xue-Lun Z, Lian-Xu W, Zhou HF, Xiao L, Yao T et al. Epidemiology of intracerebral hemorrhage: A systematic review and meta-analysis. Frontiers in Neurology. 2022;13:915813. https://doi.org/10.3389/fneur.2022.915813
5. Greenberg SM, Ziai WC, Cordonnier C, Dowlatshahi D, Francis B, Goldstein JN et al. 2022 Guideline for the Management of Patients With Spontaneous Intracerebral Hemorrhage: A Guideline From the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke. 2022;53(7):e282–e361. https://doi.org/10.1161/STR.0000000000000407
6. Самудинова Т.Т., Кулов Б.Б., Тургумбаев Д.Д., Абирова А.Б. Эпидемиология инсульта в городе бишкек по данным регистра (2017-2018 гг.). Здравоохранение Кыргызстана. 2021;3:90-95. [Samudinova TT, Kulov BB, Turgumbaev DD, Abirova AB. Epidemiology of stroke in the city of Bishkek according to the register (2017-2018). Health care of Kyrgyzstan. 2021;3:90-95. (In Kyrgyz)] https://doi.org/10.51350/zdravkg2021931290
7. Gross BA, Jankowitz BT, Friedlander RM. Cerebral intraparenchymal hemorrhage: a review. JAMA. 2019$321:1295-1303. https://doi.org/10.1001/jama.2019.2413
8. Turgumbaev DD, Artykbaev AS, Kadyrova N, Abdraimova A, Urmanbetova A. Verification analysis diagnosis of "stroke" in persons who died at home. Den-Sooluk. 2014: 23 Available from: http://hpac.kg/wp content/uploads/2016/02/Stroke_ RUS_ UPDATED.pdf
9. Norrving B, Barrick J, Davalos A, Dichgans M, Cordonnier C, Guekht A, et.al Action Plan for Stroke in Europe 2018-2030. Eur Stroke J. 2018;3(4):309-336. https://doi.org/10.1177/2396987318808719
10. Новикова Л.Б., Акопян А.П., Латыпова Р.Ф. Предикторы летального исхода геморрагического инсульта у пациентов молодого возраста. Журнал неврологии и психиатрии им. С.С. Корсакова. Спецвыпуски. 2023;123 (3‑2):20‑25. [Novikova LB, Akopian AP, Latypova RF. Predictors of lethal outcome in young patients with hemorrhagic stroke. Zhurnal Nevrologii i Psikhiatrii imeni S.S. Korsakova. 2023;123(3‑2):20‑25. (In Russ.)]. https://doi.org/10.17116/ jnevro202312303220
11. Milani R, Mazzeo LA, Vismara D, Salemi I, Dainese E, Maderna E, et.al. Spontaneous intracerebral haemorrhage associated with early-onset cerebral amyloid angiopathy and Alzheimer's disease neuropathological changes five decades after cadaveric dura mater graft. Acta Neuropathol Commun. 2023;11(1):30. https://doi.org/10.1186/s40478-023-01528-7
12. Unnithan AKA, M Das J, Mehta P. Hemorrhagic Stroke. [Updated 2022 Sep 30]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023. Available from: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32644599/
13. Honig A, Percy J, Sepehry AA, Gomez AG, Field TS, Benavente OR. Hemorrhagic Transformation in Acute Ischemic Stroke: A Quantitative Systematic Review. J. Clin. Med. 2022;11(5):1162. https://doi.org/10.3390/jcm11051162
14. Gao X, Yue F, Zhang F, Sun Y, Zhang Y, Zhu X, et.al Acute non-traumatic subdural hematoma induced by intracranial aneurysm rupture: A case report and systematic review of the literature. Medicine (Baltimore). 2020;99(31):e21434. https://doi.org/10.1097/MD.0000000000021434
15. Figueroa J, DeVine JG. Spontaneous spinal epidural hematoma: literature review. J Spine Surg. 2017;3(1):58-63. https://doi.org/10.21037/jss.2017.02.04
##submission.downloads##
Жарыяланганы
Як цитувати
Номер
Розділ
