“МАНАС”ЭПОСУНДАГЫ ЭЛДИК САЛТТУУ ХИРУРГИЯ ЖАНА АНЫН АЙРЫМ  МЕТОДДОРУ

Н. Тентигул кызы

doi:10.54890/.v4i4.859

Н. Тентигул кызы

DOI:

https://doi.org/10.54890/.v4i4.859

Аннотация

Негизги максаты болуп XIX кылымдын аягындагы XX кылымдын башындагы Кыргыздардын салттуу дарыгерчилигин изилдөө эсептелет. Кыргыздардын илгерки турмушунда элдик хирургия болгонун “Манас” эпосунда жакшы чагылдырылган. Сынган сөөктүү сакайтуу, жөнөкөй операцияларды жасай билүү жана шак-шак, аштар, тинтүүр, шимшүүр сыяктуу жөнөкөй хирургиялык аспаптардын биздин күндөргө чейин келип жетиши мунун далили.

Ключові слова:

элдик табып, сыныкчы, шак-шак, аштар, тинтүүр, шимшүүр,картык, мумия, кан чыгаруу ж.б.

Біографія автора

Н. Тентигул кызы, И.К. Ахунбаев атындагы Кыргыз мамлекеттик медициналык академиясы

Философия жана коомдук илимдер кафедрасы

Посилання

1. Исраилов А. Сөөктүн сыныгы жөнүндө. – Фрунзе, 1971; Мусаев Н. Оорунун пайда болушу жөнүндө илимий жана диндик көз караштар. – Фрунзе, 1971. 15-бет.

2. Маалымат Исраилов А. Сөөктүн сыныгы жөнүндө. – Фрунзе, 1971; Мусаев Н. Оорунун пайда болушу жөнүндң илимий жана диндик көз караштар. – Фрунзе, 1971 боюнча келтирилүүдө.

3. Кол жазмалар фонду. 573-инв. 236-бет.

4. Кол жазмалар фонду. 573-инв. 236-бет.

5. Кушелевский В. И. Материалы для медицинской географии и санитарного описания Ферганской области. – Т. 1. – Новый Маргелан, 1890. Ферганский областной статистический комитет. – VIII. – С. 402

6.Орозбаков С. Манас. – Т. 1. 287-бет.

7. Каралаев С. Манас. – Т. 1. 130-бет.

8. Кол жазмалар фонду. 5187-инв. 194-бет.

9. Кол жазмалар фонду. 573-инв. 194-бет.

10. Кол жазмалар фонду. 5187-инв. 91-бет.

11. Мажму ат-таварих // Кол жазмалар фонду. 5114-инв. 69-бет

12. Кол жазмалар фонду. 573-инв. 223-бет.

13. Асептика (грекчеден а – жок, septikos – ириң жаратуучу) – хирургиялык операциянын учурунда жана башка жагдайларда жараатка, тканга же дененин жаралуу бөлүгүнө кирип кеткен микробдорду профилактикалоо (мисалы, медициналык инструменттер менен жабдыктарды стерилизациялоо) методу // Большой энциклопедический словарь / Под редакцией А. М. Прохорова. – М.: Научное издательство «Большая Российская энциклопедия»; СПб.: «Норинт», 1998. – С. 75.

14. Антисептика (грекчеден аnti – каршы, septikos – ириң жаратуучу) – химиялык (антисептикалык каражаттар), же биологиялык методдор аркылуу патогендүү микробдорго таасир берүү менен инфекциялуу жарааттарды жугузууну жана аларды дарылоону алдын алган метод. Бул ыкма 1867-жылы Дж. Листер тарабынан сунуш кылынган // Большой энциклопедический словарь / Под редакцией А. М. Прохорова. – М.: Научное издательство «Большая Российская энциклопедия»; СПб.: «Норинт», 1998. – С. 57.

15. Кол жазмалар фонду. 5187-инв. 99-бет.

16. Зеланд Н. Киргизы. Записки западно-сибирского отделения Русского географического общества. – 1885. – Книга 7. - № 2. – С.76.