МЕДИЦИНАЛЫК ТЕКСТТЕРДЕГИ «УВАЖЕНИЕ/УРМАТ-СЫЙ/RESPECT» ТҮШҮНҮГҮНҮН МАДАНИЙ-ЛИНГВИСТИКАЛЫК МААНИЛЕРИ: КЫРГЫЗ, ОРУС ЖАНА АНГЛИС ТИЛДЕРИНИН МИСАЛЫНДА
DOI:
https://doi.org/10.54890/1694-8882-2024-5-190Аннотация
Бул изилдөө кыргыз, орус жана англис тилдериндеги мисалдарды салыштырып, медициналык тексттердеги «уважение/урмат-сый/respect» түшүнүгүнүн маданий жана тилдик маанилерин изилдейт. «Сыйлоо» түшүнүгү дарыгер менен бейтаптын ортосундагы байланышта маанилүү роль ойнойт жана медициналык жардамдын сапатына таасирин тийгизет. Ар кандай тилдеги жана маданияттагы адамдар жолуккан чөйрөдө терминдин маанисин жана колдонууда айырмачылыктарды түшүнүү барган сайын маанилүү болуп баратат. Макалада аталган үч тилдеги медициналык тексттерде жана документтерде «урмат-сый» кандайча чагылдырылганы жана мындан кандай маданий натыйжалар келип чыгары талданат. Тиешелүү тилдик жамааттардын маданий жеке медициналык тексттерди деталдуу талдоо аркылу айырмачылыктар жана окшоштуктар аныкталат, бул изилдөө медициналык байланышта сый-урмат көрсөтүүнүн маанилүүлүгүн түшүнүүгө жардам берет жана медициналык практикада тилдик жана маданий айырмачылыктарды таануунун маанилүүлүгүн баса белгилейт. Изилдөөлөр эл аралык жана көп маданияттуу чөйрөлөрдө иштеген практиктер, котормочулар жана этика адистери үчүн баалуу түшүнүктөрдү сунуштайт.
Ключові слова:
урматтоо, урмат-сый, кыргыз тили, орус тили, англис тили, маданий айырмачылыктар, маданият аралык талдоо, котормо көйгөйлөрү, коммуникация тоскоолдуктарыПосилання
1. Brown A, Crookes P, Dewing J. Clinical leadership development in a pre-registration nursing curriculum: What the profession has to say about it. Nurse education today. 2016;36:105–111. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2015.08.006
2. Papadopoulos R, Tilki M, Lees S. Promoting cultural competence in health care through a research based intervention in the UK. Diversity in Health and Social Care. 2004;1(2):107-115. https://repository.mdx.ac.uk/item/80qx9
3. Jongen C, McCalman J, Bainbridge R. Health workforce cultural competency interventions: a systematic scoping review. BMC health services research. 2018;18 (1):232. https://doi.org/10.1186/s12913-018-3001-5
4. Hall WJ, Chapman MV, Lee KM, Merino YM, Thomas TW, Payne BK, et al. Implicit Racial/Ethnic Bias Among Health Care Professionals and Its Influence on Health Care Outcomes: A Systematic Review. American journal of public health. 2015:105(12):e60–e76. https://doi.org/10.2105/AJPH.2015.302903
5. Beach, M. C., Inui, T., & Relationship-Centered Care Research Network (2006). Relationship-centered care. A constructive reframing. Journal of general internal medicine/ 2006;21(Suppl. 1):S3–S8. https://doi.org/10.1111/j.1525-1497.2006.00302.x
6. Schouten BC, Meeuwesen L. Cultural differences in medical communication: a review of the literature. Patient education and counseling. 2006;64(1-3):21–34. https://doi.org/10.1016/j.pec.2005.11.014
7. Matusitz J, Spear J. Doctor-Patient Communication Styles: A Comparison Between the United States and Three Asian Countries. Journal of Human Behavior in the Social Environment. 2015;25(8):871–884. https://doi.org/10.1080/ 10911359.2015.1035148
8. Kaihlanen AM, Hietapakka L, Heponiemi T. Increasing cultural awareness: qualitative study of nurses’ perceptions about cultural competence training. BMC Nurs. 2019;18:38. https://doi.org/10.1186/s12912-019-0363-x
9. Мусозранова М.Б., Разумов В.И., Нестерова К.И. Генезис речевой компетентности врача [Электронный ресурс]. Современные проблемы науки и образования. 2017;2. Режим доступа: https://www.science-education.ru/ru/article /view?id=26247
10. Зияев Ф.С., Холбеков А.Я. Гуманизм в медицине – это уважение к личности через милосердие и сострадание. Academic research in educational sciences, TSDI and TMA Conference. 2022;1:85-88. https://doi.org/10.24412/2181-1385-2022-85-88
11. Серченко О.Г. Медицинская этика [Электронный ресурс]. Ютека; 2023. Режим доступа: https://uteka.ru/articles/ fakty/meditsinskaya-etika/
12. Матвеева Т.Ф. Этический аспект речевого общения «Врач-пациент» как ключевая тема курса «Культура речи врача». Полилингвиальность и транскультурные практики. 2014;4:118-123.
13. Ахмедова Н.Д. Роль этической культуры в профессиональной деятельности врача. Universum: психология и образование. 2021;6(84):12-14.
14. Утемуратова Д.Ш., Мамбетназарова Т.Т. О медицинской этике и деонтологии. Экономика и социум. 2020;5(72):286-288.
15. Кирова Т.А. О правовом значении медицинской этики. Ex jure. 2018;1:128-139. https://doi.org/10.17072/2619-0648-2018-1-128-139
##submission.downloads##
Жарыяланганы
Як цитувати
Номер
Розділ
