НЕКОТОРЫЕ ПОКАЗАТЕЛИ ИММУННОЙ СИСТЕМЫ У  НЕАДАПТИРОВАННЫХ К УСЛОВИЯМ ВЫСОКОГОРЬЯ ЖИВОТНЫХ  ПРИ ПЕРЕЛОМАХ ТРУБЧАТЫХ КОСТЕЙ

С.А. Джумабеков; Б.Д. Исаков; А.А. Шералиев; М.К. Соодомбаев

doi:10.54890/1694-8882-2024-4-42

С.А. Джумабеков Б.Д. Исаков А.А. Шералиев М.К. Соодомбаев

DOI:

https://doi.org/10.54890/1694-8882-2024-4-42

Аннотация

Ушул изилдөөнүн максаты бийик тоо шарттарына ыңгайлашкан жана ыңгайлашпаган эксперименттик жаныбарларда ар кандай болуу мөөнөттөрүндө бийик тоо шарттарындагы жаракаттарда клеткалык иммунитеттин өзгөчөлүктөрүн изилдөө болуп саналган. Изилдөөнү биз Төө-Ашуу бийик тоолуу базанын шарттарында деңиз деңгээлинен 3200 метр бийиктикте эки жыныстагы жүз кырк ак лабораториялык келемиштерде жүргүздүк. Контролдук топтогу жаныбарларда эксперименттин аягында изилденген жаныбарларда лимфоциттердин негизги субпопуляциясынын концентрациясынын көрсөткүчтөрү баштапкы мааниге кайтып келет, ошол эле убакта негизги топтогу жаныбарларда изилдөөнүн аягында бул маалыматтар ишенимдүү жогору бойдон калат. Бийик тоолуу шарттарга ыңгайлашпаган жаныбарларда жаракат алууда лимфоциттердин негизги субпопуляциясынын көрсөткүчтөрүнүн динамикасы ар башка багыттуу мүнөзгө ээ экени аныкталган. Ошондой эле бийик тоо факторлорунун комплекстүү таасири жана жаракат клеткалык иммундук жоопко таасир тийгизе тургандыгы, муну менен катар лимфоциттердин тигил же бул субпопуляциясынын концентрациясынын көбөйүшүн же азайышын пайда кылганы аныкталган. Өз кезегинде бул жогоруда көрсөтүлгөн факторлордун иммундук системага ар кандай багыттагы супрессивдик же түрткү берүүчү таасири жөнүндө күбөлөндүрөт. Эксперименттин жүрүшүндө аныкталган лимфоциттердин негизги субпопуляцияларынын курамындагы айырмачылыктар моделденген сөөк сыныгынын фонунда эксперименттин ар кандай этаптарында бийик тоолуу шарттарда сөөк ткандарынын калыбына келүү процесстерине алардын бирдей катышпагандыгын ырастайт

Ключові слова:

иммунология, иммуноглобулиндер, жаракат, сынык, мертинүү, коррекция

Біографії авторів

С.А. Джумабеков, И.К. Ахунбаев атындагы Кыргыз мамлекеттик медициналык академиясы

Травматология, ортопедия жана экстремалдык хирургия кафедрасы

Б.Д. Исаков, И.К. Ахунбаев атындагы Кыргыз мамлекеттик медициналык академиясы

Травматология, ортопедия жана экстремалдык хирургия кафедрасы

А.А. Шералиев, И.К. Ахунбаев атындагы Кыргыз мамлекеттик медициналык академиясы

Травматология, ортопедия жана экстремалдык хирургия кафедрасы

Посилання

1. Мамытова Э.М. Особенности иммунного статуса в остром периоде черепно-мозговой травмы. Иммунопатология, аллергология, инфектология. 2013;4:57-61. [Mamytova E.M. Features of the immune status in the acute period of traumatic brain injury. Immunopathology, allergology, infectology. 2013;4:57-61 (in Russ.)].

2. Шаршенбиев Ж.А., Караева Р.Р., Тохтыев И.Т. К вопросу о структурной организации иммунного аппарата желудка человека. Вестник КГМА им. И.К. Ахунбаева. 2023;4:18-24. [Sharshenbiev Zh.A., Karaeva R.R., Tokhtiev I.T. On the question of the structural organization of the immune apparatus of the human stomach. Vestnik of KSMA n.a. I.K. Akhunbaev. 2023;4:18-24 (In Russ.)]. https://doi.org/10.54890/1694-6405_2023_3_18

3. Чепелева М.В., Карасев А.Г., Самусенко Д.В. Особенности иммунного статуса пациентов с замедленной консолидацией костной ткани после закрытой травмы длинных трубчатых костей. Международный журнал прикладных и фундаментальных исследований. 2014;5-2:87-91. [Chepeleva M.V., Karasev A.G., Samusenko D.V. Features of the immune impact of patients with slow bone consolidation after closure of trauma causing long bones. International Journal of Applied and Basic Research. 2014; 5-2: 87-91 (in Russ.)].

4. Ерохин А.Н, Джумабеков С.А., Исаков Б.Д. Особенности системы гемостаза в условиях высокогорья при чрескостном дистракционном остеосинтезе методом Илизарова. Саратовский научно-медицинский журнал. 2012;2:308-312. [Erokhin A.N., Dzhumabekov S.A., Isakov B.D. Features of the hemostasis system in high altitude conditions with transosseous distraction osteosynthesis using the Ilizarov method. Saratov scientific and medical journal. 2012;2:308-312 (in Russ.)].

5. aznatovska OM, Mironchuk YV. Dynamics of cytokine profile indexes in children with first diagnosed pulmonary tuberculosis in the course of antimycobacterial therapy. Zaporozhye Medical Journal. 2018;2:206-210. https://doi.org/10.14739/2310-1210.2018.02.125171

6. Иванюк Е.Э, Надеждин С.В., Покровская Л. А. Субпопуляции макрофагов и мезенхимные стволовые клетки в регуляции ремоделирования костной ткани. Цитология. 2018;4:252-261. [Ivanyuk E.E., Nadezhdin S.V., Pokrovskaya L.A. Subpopulations of macrophages and mesenchymal stem cells in the regulation of bone tissue remodeling. Cytology. 2018;4:252-261 (in Rus.)].

7. Гусев Е.И., Скворцова В.И., Журавлева Е.Ю., Яковлева Е.В. Механизмы повреждения ткани мозга на фоне острой фокальной ишемии. Журнал неврологии и психологии. 2009;5:55-61. [Gusev E.I., Skvortsova V.I., Zhuravleva E.Yu., Yakovleva E.V. Mechanisms of brain tissue amage against the background of acute focal ischemia. Journal of Neuroscience and Psychology. 2009;5:55-61 (in Russ.)].

8. Федорова О.И., Подкорытова Е.В. Оценка стабильности и пластичности биоритмов физиологических процессов в комфортных и субэкстремальных среды (высокогорье и пустыня). Физиология человека. 2009;5:105-115. [Fedorova O.I., Podkorytova E.V. Assessment of the stability and plasticity of biorhythms of physiological processes in comfortable and sub-extreme environments (high mountains and desert). Human physiology. 2009;5:105-115 (in Russ.)].

9. Пичугина Л.В., Пинегин Б.В. Внутриклеточные цитокины: проблемы детекции и клиническое значение. Иммунология. 2008;1:55-63. [Pichugina L.V., Pinegin B.V. Intracellular cytokines: detection problems and clinical significance. Immunology. 2008;1:55-63 (in Russ.)].

10. Кадыралиев Т.К., Тулекеев Т.М., Райымбеков Ж.К. Морфофункциональное состояние органов иммуногенеза при адаптации организма кклиматогеографическим факторам высокогорья. Вестник КГМА им. И.К. Ахунбаева. 2010;3:160-168. [Kadyraliev T.K., Tulekeev T.M., Raiymbekov Zh.K. Morphofunctional state of immunogenesis organs during adaptation of the body to the climatic and geographical factors of the highlands. Vestnik of KSMA n.a. I.K. Akhunbaev. 2010;3:160-168 (in Russ.)].