МОРФОФУНКЦИОНАЛЬНАЯ  ХАРАКТЕРИСТИКА  БРОНХИАЛЬНОГО ДЕРЕВА ПРИ ХРОНИЧЕСКОЙ  ОБСТРУКТИВНОЙ БОЛЕЗНИ ЛЕГКИХ  В УСЛОВИЯХ   ВЫСОКОГОРЬЯ

Н.К. Райымбеков; Т.К. Кадыралиев; Б.М. Дюшеева; Т.Б. Аалиев

doi:10.54890/.v2i2.1092

Н.К. Райымбеков Т.К. Кадыралиев Б.М. Дюшеева Т.Б. Аалиев

DOI:

https://doi.org/10.54890/.v2i2.1092

Аннотация

Изилдөөнүн максаты болуп өпкөнүн абструктивдик өнөкөт оорусунун бронхиалдык дарагынын бийик тоолуу шарттагы морфофункционалдык өзгөрүүлөрүн изилдөө саналат. Изилдөөдө 25 бийик тоолуу шартта жашаган өпкөнүн абструктивдик өнөкөт оорусунан (2500-3000м деңиз денгээлинен бийик) өлгөн адамдардын өпкөсүнөн жана жүрөгүнөн аутопсиялык материал алынды. Жана салыштырмалуу изилдөө үчүн жапыс тоолуу шартта өпкөнүн абструктивдик өнөкөт оорусунан каза болгон (760м деңиз денгээлинен бийик) адамдардын өпкөсүнөн аутопсиялык материал алынды. Аларды тактап-салыштыруу үчүн кокусунан (жол кырсыгынан, травматикалык шоктон) каза болгон 10 бийик тоолук адамдардын өпкөлөрү жана 15 жапыс тоолук адамдардын өпкөлөрү (өпкө-жүрөк оорулары жок, жашы, жынысы жагынан дал келген) колдонулду. Морфометриялык жана гистологиялык ыкмалар колдонулду.
Изилдөөнүн натыйжасы: өпкөнүн бронхиалдык дарагын морфологиялык изилдөөдө бийик тоолуу шартта (2500-3000м деңиз денгээлинен бийик) жашаган өпкөнүн абструктивдик өнөкөт оорусунан өлгөн адамдарды, жапыс тоолуу шартта жашаган өпкөнүн абструктивдик өнөкөт оорусунан каза болгон адамдардын өпкөлөрү менен салыштырганда, чемир чек бронх ордун катмарларынын өрчүгөн кабылдоосу табылды: катаралдык, катарал-склероздук жана ирин-катаралдык,бокал сымал-клеткалык гиперплазия, базал-клеткалык пролифирапция, лимфогистиоцитардык, чел кабыктын өзүмдүк пластинкасынын инфильтрациясы, чел кабык астынкы бездердин гиперплазиясы жана гипертрофиясы, чыгаруу түтүктөрүнүн кеңейиши менен кошо. Терминалдык бронхиолалардын катмарында лимфогистиоцитардык инфильтрация, булчуң катмарынын гипертрофия жана атрофиясы, катмарынын фиброзу, миофибробластардын санынын көбөйүшү бронхиолалардын көңдөйүнүн ичкериши менен.

Ключові слова:

өпкөнүн абструктивдик өнөкөт оорусу, бийик тоолуу шарт, бронхиалдык дарагы, морфофункционалдык өзгөрүү.

Посилання

1. Миррахимов М.М., Убайдуллаев A.M., Бримкулов Н.Н. Пульмонология в республиках Центральной Азии: состояние и будущие перспективы // Центрально- Азиатский медиц. журнал. -1997.-Т. 3.№1.-С. 79-85.

2. Чучалин А.Г. Клинические рекомендации по хронической обструктивной болезни легких. - М.: Атмосфера, 2003. - 168 с.

3. GlobalInitiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global Strategy for the Diagnosis, Management and Prevention of Chronic Obstructive Pulmonary Disease. NHLBI/WHO Workshop Report. Bethesda, National Heart, Lung and Blood Institute // NIH Publication -2001.-№2701.-P. 1-100.

4. Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Global strategy for diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease. NHLBI/WHO workshop report. Last updated 2011. www.goldcopd.org.

5. Pauvels R.A., Buist A.S., Calverley P.M. Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease: NHLBI/WHO Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). Workshop summary // Am. J. Respir. Crit. Care Med. - 2001. -Vol. 163.-P. 1256-1276.

6. Кудайбердиев З.М. Легочная артериальная гипертензия и легочное сердце при хроническом бронхите в горных условиях: Автореф. дисс. докт. мед наук.: 14.00.05. - Новосибирск, 1988.-32 с.

7. Сооронбаев Т.М. Хроническая обструктивная болезнь легких и высокогорье. - Бишкек, 2007. - 137 с.

8. Райымбеков Н.К., Кадыралиев Т.К. Структурные основы адаптации легочных сосудов и компенсации хронического легочного сердца в условиях высокогорья. Сборник трудов IV конгресса Евро-азиатского респираторного общества. 2008. С. 85

9. Сооронбаев Т.М., Турсуналиева У., Эшенкулова В.С., Естебесова Б.М., Маражапов Н.Х. Эффективность L - аргинина (тивортина) у горцев с легочной гипертонией на почве хронической обструктивной болезни легких. Материалы VIII конгресса Евро-Азиатского респираторного общества 2013, Бишкек //Респираторная медицина.- №1,-с. 32-36. 2013.

10. Ward M.P., Milledge J.S., West J. High Altitude Medicine and Physiloligy //New York: Oxford University Press, 2000. - Vol. 434. - P. 230-231.