СОВРЕМЕННЫЕ ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫЕ ПРОГРАММЫ   ДЛЯ РАЗВИТИЯ ПРОФЕССИОНАЛЬНЫХ КОМПЕТЕНЦИЙ В СФЕРЕ  УДАЛЕННОГО ЗДРАВООХРАНЕНИЯ (ОБЗОР ЛИТЕРАТУРЫ)

А.А. Ашырбаев

doi:10.54890/1694-8882-2025-3-23

А.А. Ашырбаев

DOI:

https://doi.org/10.54890/1694-8882-2025-3-23

Аннотация

Изилдөөнүн максаты: алыскы медициналык кызматкерлердин кесиптик компетенцияларын өнүктүрүүнүн заманбап ыкмаларын аныктоо.

Изилдөөнүн максаттары: дүйнө жүзү боюнча алыскы медициналык чөйрөлөрдө иштөөгө медициналык адистерди даярдоонун заманбап ыкмаларын аныктоо жана Кыргыз Республикасында медициналык адистерди алыскы медициналык чөйрөдө иштөөгө даярдоонун заманбап жолдорун аныктоо.
Материалдар жана методдор. Изилдөө бул тема боюнча атайын адабияттарды талдоо камтылган. Изилдөө ыкмаларына хронологиялык, баяндоочу жана аналитикалык ыкмалар кирген.
Натыйжалар. Россия Федерациясында медициналык адистерди алыскы медициналык тейлөө үчүн даярдоо боюнча мамлекеттик билим берүү программалары ишке ашырылууда, виртуалдык реалдуулук жана телемедицина ыкмалары кеңири колдонулат. Учурда Кыргыз Республикасында медициналык адистерди алыскы медициналык тейлөө үчүн даярдоо боюнча өзүнчө программа жок. Алыскы ондуруштук участоктордо иштеген врачтар Кыргыз мамлекеттик кайра даярдоо жана квалификацияны жогорулатуу медициналык институтунун тез жардам керсетуу боюнча типтуу курсун бутушет.
Корутунду. Дистанттык саламаттыкты сактоо учурда саламаттыкты сактоо тармагындагы актуалдуу маселе болуп саналат. Эмгекке жарамдуу калктын саламаттыгын чыңдоо жана сактоо мамлекеттик деңгээлдеги артыкчылыктуу багыт катары аныкталган. Бул максатка жетишууде медицина кызматкерлеринин ролу чоц. Ошондуктан, Кыргыз Республикасында алыскы саламаттыкты сактоо үчүн медициналык адистерди даярдоо системасын өнүктүрүү зарылчылыгы белгиленди.

Ключові слова:

саламаттыкты сактоо уюму, алыскы саламаттыкты сактоо, алыскы өндүрүштүк объектилер, госпиталга чейинки тез медициналык жардам, тоо медицинасы, Кыргыз Республикасы

Біографія автора

А.А. Ашырбаев, Б.Н. Ельцин атындагы Кыргыз-Россия Славян университети

Медицина факультети, Госпиталдык хирургиясы бөлүмү

Посилання

1. Карпов А.Б., ред. Удаленное здравоохранение. Москва:ГЭОТАР Медиа; 2023. 816 с.

2. Hackett P, Shlim D. High Elevation Travel & Altitude Illness. In: Nemhauser JB, editor. CDC Yellow Book. Oxford University Press; 2024:203-210. http://doi.org/ 10.1093/oso/9780197570944.001.0001

3. Theriault FL, Garber BG, Momoli F, et al. Mental health service utilization in depressed Canadian armed forces personnel. Can J Psychiatry. 2019;64(1):59-67. http://doi.org/10.1177/0706743718787792

4. Macholz F, Sareban M, Berger MM. Diagnosing acute mountain sickness. JAMA. 2018;319(14):1509. http://doi.org/10.1001/jama.2018.0220

5. Searle AK, Van Hooff M, McFarlane AC, et al. screening for depression and psychological distress in a currently serving military population: the diagnostic accuracy of the K10 and the PHQ9. Assessment. 2019;26(8):1411-1426. http://doi.org/10.1177/1073191117745124

6. Чонбашева Ч.К., Сулайманова Ч.Т., Аширбаева К.И. Структура заболеваемости работников горнодобывающего комбината Кыргызстана. Здравоохранение Кыргызстана. 2014;1:149-152.

7. Klein S, Mohamed H. Reaching a consensus on the competency and training for healthcare practitioners working in remote oil and gas operations. JIRHC. 2016;7(1):8-12.

8. Norman N, Valentine MJ, eds. Remote medicine: A textbook for trainee and established remote health care practitioners. World Scientific Publishing UK Limited. 2020;Ch. 1:1-3.

9. Горбунов Г.А., Козак В.Ф., Сенкевич Ю.И., Клопов В.П., Крыленков В.А. Медицинское обеспечение Российской антарктической экспедиции. Санкт-Петербург: ААНИИ; 2009. 188 с.

10. Бадмаева Э.Р., Антипов С.А. Подготовка кадров для системы удаленного здравоохранения. Современные требования. Наука и образование в современном обществе. IV Междунар. научно-практ. конф. Пенза: МЦНС «Наука и просвещение». 2021:132-135.

11. Бойков В.А. Опыт разработки и реализации дополнительных профессиональных программ для специалистов удаленного здравоохранения. Мат. V Международной конференции по удаленному здравоохранению. 4-5 сентября 2025. г.Томск. 2025:б.н.

12. Millin MG, Hawkins S, Demond A, et al. Wilderness Emergency Medical Services Medical Director Course: core content developed with Delphi technique. Wilderness Environ Med. 2015;26(2):256-260. http://doi.org/10.1016/j.wem.2014.07.012

13. Bygvraa DA, Adhikari TB, Charalambous G, Jensen OC. Maritime doctors’ skills and competencies: A review for policy analysis. Maritime technology and research. 2019;22(1):40-51. http://doi.org/10.33175/mtr.2020.206375

14. Шикунова Я.В. Образовательный потенциал и перспективы виртуальной реальности в обеспечении поддержания клинического мастерства медицинских специалистов в условиях удаленной медицины. Мат. V Международной конференции по удаленному здравоохранению. 4-5 сентября 2025. г.Томск. 2025:б.н.

15. Buono FD, Marks A, Lee D. Virtual reality in medical education. Cyberpsychol Behav Soc Netw. 2024;27(6):361-362. PMID: 38841871. http://doi.org/10.1089/ cyber.2024.27599.geditorial

16. Рипп Т.М., Рипп Е.Г., Духовный Ю.С. и др. Влияние использования симулятора виртуальной реальности XR-clinic на развитие профессионального мышления врача. Медицинское образование и профессиональное развитие. 2025;16(1(57)):8-23. http://doi.org/10.33029/2220-8453-2025-16-1-8-23

17. Дворников Д.С., Косников С.Н., Косников М.С., Чунихина Н. Применение технологий виртуальной и дополненной реальности в цифровизации обучения. Управленческий учет. 2022;12:1482-1490. https://doi.org/10.25806/uu12-420221482-1490

18. Перфильева Д.Ю. Организационные технологии в удаленном здравоохранении – отечественные и международные тренды. Мат. V Междунар. конф. по удаленному здравоохр. 4-5 сент. 2025. г.Томск. 2025:б.н.

19. Мумбер А.А. Корпоративные стандарты обучения медицинского персонала в группе компаний ЦКМ. Мат. V Междунар. конф. по удаленному здравоохр. 4-5 сент. 2025. г.Томск. 2025:б.н.

20. Ашырбаев А.А., Кадыров М.С., Мамбеталиева Д.С., Толбашиева Г.У., Адашбаев Н.Т. Роль клинических руководств Американского Колледжа Хирургов в подготовке медицинского персонала для работы на удаленных промышленных объектах в Кыргызской Республике. Вестник КРСУ. 2023;23(1):174-177.

https://doi.org/10.36979/1694-500X-2023-23-1-176-179

21. Приказ МЗ КР №6 от 11.01.2023 года «Об утверждении положения о дополнительном непрерывном медицинском и фармацевтическом образовании и накопительной системе кредит-часов».