КЫРГЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫНЫН ЧҮЙ РЕГИОНУНУН ТУРГУНДАРЫНЫН АРАСЫНДА ЖЫНЫСЫН ЖАНА КУРАГЫН ЭСКЕ АЛУУ МЕНЕН ЖОГОРКУ СЕЗГИЧТИКТЕГИ I ТРОПОНИНДИН КОНЦЕНТРАЦИЯСЫН БӨЛҮШТҮРҮҮНҮН ӨЗГӨЧӨЛҮКТӨРҮ
DOI:
https://doi.org/10.54890/1694-8882-2025-1-36Аннотация
Изилдөөнүн максаты: Кыргыз Республикасынын Чүй регионунун тургундарынын репрезентативдик тандоосунда жынысын жана жашын эске алуу менен өтө сезгич I тропониндин (өсTnI) концентрациясынын бөлүштүрүлүшүн изилдөө.
Материалдар жана методдор. Материал катары Кыргыз Республикасынын 18-65 жаштагы калкынын өкүлдүк тандоосу кызмат кылган (n=1276, анын ичинде 529 эркек жана 747 аял). Талдоо жыныстык жана жаш курагын эске алуу менен калктын чегерүүлөрдүн көлөмүн бөлүштүрүү жүргүзүлөт. ӨсTnI деңгээлин кандын сывороткаларынын үлгүлөрүндө иммунохемилюминесценттик талдоо микробөлүкчө жардамы менен өлчөөлгөн, Architect Stat High Sensitive Troponin I (Abbott, АКШ) реактивдерди Architect i2000SR (Abbott, АКШ) автоматташтырылган анализатордо колдонулган. Статистикалык маанинин деңгээли 0,05 ке барабар деп кабыл алынган. 
Натыйжалар. ӨсTnI үлгүсүндөгү концентрациясынын медианасы 1,2 пг/мл, интерквартилдик аралыгы - (0,6; 2,0) пг/мл. 99-процентиль - 19,7 пг/мл. ӨсTnI деңгээли эркектерде кыйла жогору болгон - 1,5 (0,8; 2,3) пг/мл, аялдардыкы - 1,0 (0,4; 1,8) пг/мл (р=0,009). Жашы менен эсептен чыгаруулардын концентрациясынын өз ара байланышы эркектер үчүн да (к=0,13; р=0,002), ошондой эле аялдар үчүн да (r=0,16; p <0,001) мүнөздүү болгон. Төмөн баштапкы концентрация маанилерине карабастан чегерүүлөр, анын өсүү ылдамдыгы аялдарда жаш өткөн сайын жогору болгон. Эркектер менен аялдардын ар кандай курактык топтордогу эсептен чыгаруулардын концентрациясынын динамикасына деталдуу салыштырма талдоо жүргүзүлдү. 
Корутундулар: ӨсTnI концентрацияны бөлүштүрүүдө аныкталган жыныстык айырмачылыктар чегерүүлөр жана анын курактык динамикасы эске алынышы керек берилген биомаркердин босого деңгээлин аныктоо.
Ключові слова:
жүрөк-кан тамыр оорулары, тобокелдик факторлору, тропонин I, курак жана жыныстык айырмачылыктарПосилання
1. World Health Organization. Cardiovascular Diseases (CVDs). 2021. [Accessed November 12, 2022]. Available from: https://www.who.int/en/newsroom/fact-sheets/detail/cardiovasculardiseases-(cvds).
2. Republican Medical Information Center. Public health and activities of healthcare organizations of the Kyrgyz Republic [cited 2022 Dec 9]. Available from: http://cez.med.kghttp://cez.med.kg/wp-content/uploads.zip
3. Khot UN, Khot MB, Bajzer CT, Sapp SK, Ohman EM, Brener SJ, et al. Prevalence of conventional risk factors in patients with coronary heart disease. JAMA. 2003;290(7):898-904. https://doi.org/10.1001/jama.290.7.898
4. Long B, Long DA, Tannenbaum L, Koyfman A. An emergency medicine approach to troponin elevation due to causes other than occlusion myocardial infarction. Am J Emerg Med. 2020;38(5):998–1006. https://doi.org/10.1016/j.ajem. 2019.12.007
5. Masri W, Le Guillou E, Hamdi E, Ghazal K, Lebigot E, Cosson C, et al. Troponin elevation in other conditions than acute coronary syndromes. Ann Biol Clin (Paris). 2017;75(4):411–419. https://doi.org/10.1684/abc.2017.1262
6. Blankenberg S, Salomaa V, Makarova N, Ojeda F, Wild P, Lackner KJ, et al. Troponin I and cardiovascular risk prediction in the general population: The BiomarCaRE consortium. Eur Heart J. 2016;37(30):2428-2437. https://doi.org/10.1093/ eurheartj/ehw172
7. Klinkenberg LJJ, Wildi K, van der Linden N, Kouw IW, Niens M, Twerenbold R, et al. Diurnal rhythm of cardiac troponin: consequences for the diagnosis of acute myocardial infarction. Clin Chem. 2016;62(12):1602-1611. https://doi.org/10.1373/clinchem.2016.257485
8. Shah A, Griffiths M, Lee KK, McAllister DA, Hunter AL, Ferry AV, et al. High sensitivity cardiac troponin and the underdiagnosis of myocardial infarction in women. BMJ. 2015;350:g7873. https://doi.org/10.1136/bmj.g7873
9. Шальнова С.А., Драпкина О.М., Концевая А.В., Яровая Е.Б., Куценко В.А., Метельская В.А. и др. Пилотный проект по изучению тропонина I в представительной выборке одного из регионов-участников исследования ЭССЕ-РФ: распределение в популяции и ассоциации с факторами риска. Кардиоваскулярная терапия и профилактика. 2021;20(4):2940. https://doi.org/10.15829/1728-8800-2021-2940
10. Шальнова С.А., Драпкина О. М., Концевая А.В., Яровая Е.Б., Куценко В.А., Метельская В.А. и др. Пилотный проект по изучению ассоциации тропонина I с сердечно-сосудистыми осложнениями в популяции российского региона. Кардиоваскулярная терапия и профилактика. 2021;20(5):2980. https://doi.org/ 10.15829/1728-8800-2021-2980
11. Полупанов А.Г., Концевая А.В., Мамасаидов Ж.А., Халматов А.Н., Алтымышева А.Т., Джумагулова А.С. Распространенность метаболического синдрома и его компонентов среди жителей Кыргызской Республики трудоспособного возраста. Казанский медицинский журнал 2016;97(4):618-624. https://doi.org/ 10.14341 /omet12704
12. Полупанов А.Г., Халматов М.Н., Махмудов М.Т. Мамасаидов Ж.А, Ческидова Н.Б., Романова Т.А., и др. Распространенность дислипидемий среди жителей Кыргызской Республики трудоспособного возраста (по данным международного исследования “ИнтерЭпид”). Вестник Кыргызско-Российского Славянского университета. 2014;14(5):128-132.
13. Концевая А.В., Мырзаматова А.О., Драпкина О.М. Биомаркеры в прогнозировании сердечно-сосудистого риска: новые возможности тропонина I. Кардиоваскулярная терапия и профилактика. 2020;19(3):2584. https://doi.org/10.15829/1728-8800-2020-2584
14. Richardson AJ, Leckie T, Watkins ER, Fitzpatrick D, Galloway R, Grimaldi R, et al. Post marathon cardiac troponin T is associated with relative exercise intensity. J Sci Med Sport. 2018;21(9):880-884. https://doi.org/10.1016/j.jsams.2018.02.005
15. Lazzarino AI, Hamer M, Gaze D, Collinson P, Steptoe A. The association between cortisol response to mental stress and high-sensitivity cardiac troponin T plasma concentration in healthy adults. J Am Coll Cardiol. 2013;62(18):1694-1701. https://doi.org/10.1016/j.jacc.2013.05.070
16. Zaninotto M, Padoan A, Mion MM, Marinova M, Plebani M. Short-term biological variation and diurnal rhythm of cardiac troponin I (Access hs-TnI) in healthy subjects. Clin Chim Acta. 2020;504:163-167. https://doi.org/10.1016/ j.cca.2020.02.004
17. Apple FS, Ler R, Murakami MM. Determination of 19 cardiac troponin I and T assay 99th percentile values from a common presumably healthy population. Clin Chem. 2012;58(11):1574-1581. https://doi.org/10.1373/clinchem.2012.192716
18. Jia X, Sun W, Hoogeveen RC, Nambi V, Matsushita K, Folsom AR, et al. High-Sensitivity Troponin I and Incident Coronary Events, Stroke, Heart Failure Hospitalization, and Mortality in the ARIC Study. Circulation. 2019;139(23):2642-2653. https://doi.org/10.1161/CIRCULATIONAHA.118.038772
19. Чаулин А.М., Абашина О.Е., Дупляков Д.В. Высокочувствительные сердечные тропонины (hs-Tn): методы определения и основные аналитические характеристики. Кардиоваскулярная терапия и профилактика. 2021;20(2):2590. https://doi.org/10.15829/1728-8800-2021-2590
20. Romiti GF, Cangemi R, Toriello F, Ruscio E, Sciomer S, Moscucci F, et al. Sex-Specific Cut-Offs for High-Sensitivity Cardiac Troponin: Is Less More? Cardiovasc Ther. 2019;2019(1):9546931. https://doi.org/10.1155/2019/9546931
21. Базира К.К., Мусакеев А.О., Киндербаева Н.К., Кундашев У.К., Мамажакып У.Ч., Эсенгельдиева О.Э., Маматов С.М. Анализ антитромботической терапии у пожилых людей в клинической практике центров семейной медицины Кыргызской Республики. Тромбоз, гемостаз и реология. 2021;84(1):40-47. https://doi.org/10.25555/THR.2021.1.0960
22. Shah ASV, Sandoval Y, Noaman A, Sexter A, Vaswani A, Smith SW, et al. Patient selection for high sensitivity cardiac troponin testing and diagnosis of myocardial infarction: prospective cohort study [published correction appears in BMJ. 2018;360:k495. https://doi.org/10.1136/bmj.k495.]. BMJ. 2017;359:j4788. Published 2017 Nov 7. https://doi.org/10.1136/ bmj.j4788
 
							 
			
		 
			 
			 
				















