ЭПИДЕМИОЛОГИЧЕСКАЯ ХАРАКТЕРИСТИКА  ТЯЖЕЛОЙ ЧЕРЕПНО-МОЗГОВОЙ ТРАВМЫ

К.М. Калыев; Ю.К. Уметалиев

doi:10.54890/1694-8882-2024-5-89

К.М. Калыев Ю.К. Уметалиев

DOI:

https://doi.org/10.54890/1694-8882-2024-5-89

Аннотация

Баш-сөөк мээ жаракаттары (БСМЖ) 25 жаш курагына чейинки бейтаптардын өлүмгө алып келүүчү эң маанилүү себептеринин бири жана жалпы жаракаттан болгон өлүмдүн үчтөн биринин сбебеи болуп эсептелет. Ошондуктан ар түрдүү популяциядагы бул жаракаттын эпидемиологиялык сүрөттөмөсүн билүү өзгөчө маанилүү. Ошентип, бул эмгектин максаты болуп ыкчам жардам берүү бөлүмдөрүндө БСМЖ эпидемиологиялык сүрөттөмөнү изилдөө болгон. Ыкмалар. Бул кесилиш изилдөөдө 1000 жабыркоочунун профилдери талданган. БСМЖ бар бейтаптар жөнөкөй күтүүсүз тандоону колдонуу менен тандалган. Бул изилдөөдө демографиялык маалыматтар, жыл мезгили, жаракат механизми, айкалышкан жаракаттар, эс-учунун деңгээли, госпитализация узактыгы, компьютердик томографиянын (КТ) натыйжасы, хирургиялык кийлигишүүнүн муктаждыгы, интенсивдүү жардам берүү бөлүмүнө жайгаштыруу жана дарылоо акыбети сыяктуу өзгөрмөлөр каралган. Жыйынтыгында бейтаптардын өлүмгө алып келүүчү көз каранды эмес тобокел факторлору аныкталган. Натыйжалар. БСМЖдан жабыркаган 1000 бейтап изилденген (алардын 81,8% эркектер; орточо жаш курагы 38,5±21,7 жыл). Жаз мезгилинде ооруканага кайрылуу (31,4%) көбүрөөк болгон (p<0,01). Бейтаптардын 45,9% Глазго комалар шкаласы боюнча 9 упайдан төмөн деңгээлдеги эс-учунда болгон. Субдуралдык (45,9%) жана эпидуралдык кан куюлуулар (23,7%) бул изилдөөдө компьютердик томография натыйжасында эң көп учураган (р<0,001). Жыйынтыгында 233 (23,3%) бейтап өлүмгө дуушар болушту. Көз каранды эмес БСМЖ өлүм себептери катары 60 жаштан ашык курак, мотоциклден жыгылуу же кырсыктар, мээнин урунуусу менен коштолгон баш-сөөк ичиндеги кан куюлуу, субдуралдык кан куюлуу, айлануудагы кандын көлөмү 9 упайдан аз болуусу жана интенсивдүү терапия бөлүмүнө жаткыруу болуп чыкты. Корутунду. Жаш курагы 60тан улуу болсо, мотоциклден жыгылуу менен коштолгон кырсык, мээнин урунуусу менен коштолгон баш-сөөк ичиндеги кан куюлуу, субдуралдык кан куюлуу, айлануудагы кандын көлөмү 9 упайдан аз болуусу жана интенсивдүү терапия бөлүмүнө жаткыруу были БСМЖ өлүмгө алып келүүчү көз каранды эмес тобокел факторлору болу аныкталды.

Ключові слова:

баш-сөөк мээ жаракаттары; баштын жаракаттулугу; эпидемиология; өлүм; тобокел факторлор

Біографії авторів

К.М. Калыев, И.К. Ахунбаев атындагы Кыргыз мамлекеттик медициналык академиясы

Дипломго чейинки жана дипломдон кийинки нейрохирургия кафедрасы

Ю.К. Уметалиев, И.К. Ахунбаев атындагы Кыргыз мамлекеттик медициналык академиясы

Академик М.М. Мамакеев ат. госпиталдык жана оперативдик хирургия кафедрасы

Посилання

1. Ырысов К.Б., Сейдельдаев А.Ж., Идирисов А.Б. Ретроспективный сравнительный анализ результатов миникраниэктомии и дренирования фрезеотомией при хронических субдуральных гематомах. Вестник неврологии, психиатрии и нейрохирургии. 2022;11. https://doi.org/10.33920/med-01-2211-09

2. Абдымечинова А.К., Ырысов К.Б. Результаты диагностики и лечения травматических кровоизлияний головного мозга. Вестник КГМА им. И. К. Ахунбаева. 2022;4:53-62. https://doi.org/10.54890/1694-6405_2022_4_53

3. Ырысов К.Б., Калыев К.М. Диагностика и лечение травматических внутричерепных кровоизлияний (монография). Бишкек; 2023. 189 с.

4. Monsef Kasmaei V, Asadi P, Zohrevandi B, Raouf MT. An Epidemiologic Study of Traumatic Brain Injuries in Emergency Department. Emerg (Tehran). 2015;3(4 ):141-145.

5. Yrysov K, Kalyev K, Mamytov M, Yrysov B, Turganbaev B. Optimal timing of surgical intervention in acute subdural hematoma. Biomedicine: 2023; 43(Supp.1):196-200. https://doi.org/10.51248/.v43i1.2461

6. Ырысов К.Б., Калыев К.М. Оптимизация хирургической тактики при острой субдуральной гематоме. Научное обозрение. Медицинские науки. 2023;3:46-50. https://doi.org/10.17513/srms.1340

7. Исаков А.Ы., Ырысов К.Б., Машрапов Ш.Ж. Оптимизация лечебно-тактических приемов при сочетанных повреждениях головного мозга и ЛОР-органов. Вестник КГМА им. И.К. Ахунбаева. 2023;2:28-36. https://doi.org/10.54890/1694-6405_2023_2_28

8. Ырысов К.Б., Шамуратов У.А., Идирисов А.Б. Клинико-статистическая характеристика сочетанных повреждений головного мозга и органов зрения. Вестник КГМА им. И.К. Ахунбаева. 2023;2:37-47. https://doi.org/10.54890/1694-6405_2023_2_37

9. Ырысов К.Б., Сейдельдаев А.Ж., Ташибеков Ж.Т., Каныев А.А. Сравнительный анализ результатов хирургического лечения хронических субдуральных гематом путем трепанации черепа и фрезеотомии. Вестник неврологии, психиатрии и нейрохирургии. 2023;9. https://doi.org/10.33920/med-01-2309-04

10. Смагулов Э.Б., Ырысов К.Б., Ешиев А.М. Анализ встречаемости черепно-лицевой травмы среди детей и подростков. Вестник КГМА им. И.К. Ахунбаева. 2023;5:26-33. https://doi.org/10.54890/1694-6405_2023_5_26

11. Ырысов К.Б., Алибаева Г.Ж., Абдымечинова А.К., Бакасов А.Т., Базарбаев М.К. Результаты нейрохирургического лечения при тяжелой черепно-мозговой травме в зависимости от методов трепанации. Вестник КГМА им. И.К. Ахунбаева. 2022;1:45-52. https://doi.org/10.54890/1694-6405_2022_1_45

12. Ыдырысов И.Т., Ырысов К.Б., Абдурасулов К.К. Хирургическое лечение кранио-абдоминальной травмы. Нейрохирургия и неврология Казахстана. 2024;1(74):3-10.