УЛГАЙГАН ЖАНА КАРЫ АДАМДАРДА КУРЧ АППЕНДИЦИТТИ АНЫКТООДО КОЛДОНУЛУУЧУ ШКАЛАЛАРДЫН НАТЫЙЖАЛУУЛУГУН БААЛОО
DOI:
https://doi.org/10.54890/1694-8882-2024-5-56Аннотация
Курч аппендицит курсак көңдөйүндө кезигүүчү курч хирургиялык оорулардын арасынан биринчи орунда турат жана операция болгон оорулуулардын ичинен 70-75 пайызын түзөт. Дарт аныктоодогу катачылыктар 12%-31% пайызга чейин жетет, ал эми ооруканага чейинки (биринчи баскычтагы медициналык мекемелер) ката кетирүү 70% чейин жетет. Дарт аныктоону жакшыртуу максатында көптөгөн изилдөө шкалалары ойлонуп табылган, алар жөнөкөй жана инвазивдүү эмес. Изилдөөнүн максаты: улгайган жана кары адамдарга курч аппендицит диагнозун коюуда колдонулган шкалалардын колдонуу мүмкүнчүлүгүн аныктоо менен дарт аныктоонун натыйжасын жакшыртуу. Материалдар жана ыкмалар. Изилдөөгө курч аппендицит дартына шектенүү жаралган улгайган жана кары курактагы бейтаптардын баардыгын проспективдүү түрдө курч аппендицит дартын аныктоодо колдонулуп келген шкалалардын критерийлериндеги баардык клиникалык белгилер аныкталды жана лабаратордук изилдөөлөр жүргүзүлдү. Жалпы кайрылган бейтаптардын саны 252. Курч аппендицит дарты аныкталып операция болуп дарыланган 82 бейтаптын оору баяндарына ретроспективдүү изилдөө жүргүзүлдү. Натыйжалар. Изилдөөнүн натыйжасында курч аппендицитти аныктоодо колдонулуучу шкалалардын критерийлеринин дал келүүсү ар кандай денгээлде, ал 81,7 пайыздан 93,9 пайызга жетет. Корутунду. Улгайган жана кары адамдарга курч аппендицит дартын аныктоо үчүн колдонууга жарай турган аныктоочу болуп RIPASA шкаласы эсептелет.
Ключові слова:
курч аппендицит, улгайган жана кары адамдар, курт сымал өсүндү, диагностикалык шкалаларПосилання
1. Сопуев А.А., Эрнисова М.Э., Белеков Т.Ж., Атакозиев А.Т., Мамытов К.Н., Кудаяров Э.Э. Клинико-диагностические особенности острого аппендицита в период пандемии COVID-19. Научное обозрение. Медицинские науки. 2024;3:43-47. [Sopuev AA, Ernisova ME, Belekov TZh, Atakoziev AT, Mamytov KN, Kudayarov EE. Clinical and diagnostic features of acute appendicitis during the covid-19 pandemic. Nauchnoe obozrenie. Medicinskie nauki. 2024;3:43-47 (In Russ.)].
2. Сопуев А.А., Атакозиев А.Т., Кудаяров Э.Э., Эрнисова М.Э., Шамил уулу Э. Курч аппендициттин мүнөздүү эмес түрлөрү (практикадан алынган окуялар). Здравоохранение Кыргызстана. 2024; 3:141-148. [Sopuev АА, Atakoziev АТ, Kudayarov EE, Ernisova МE, Belekov ТZh, Shamil uulu E. Atypical forms of acute appendicitis (cases from practice). Health care of Kyrgyzstan. 2024; 3:141-148. (In Kyrgyz.).] https://doi.org/10.51350/zdravkg2024.3.9.20.141.148
3. Becker C, Kharbanda A. Acute appendicitis in pediatric patients: an evidence-based review. Pediatr Emerg Med Pract. 2019;16(9):1-20.
4. Moris D, Paulson EK, Pappas TN. Diagnosis and management of acute appendicitis in adults: A review. JAMA. 2021;326(22):2299-2311. https://doi.org/10.1001/ jama.2021.20502
5. Gignoux B, Blanchet MC, Lanz T, Vulliez A, Saffarini M, Bothorel H, et al. Should ambulatory appendectomy become the standard treatment for acute appendicitis? World J Emerg Surg. 2018;13:28. https://doi.org/10.1186/s13017-018-0191-4
6. Awayshih MMA, Nofal MN, Yousef AJ. Evaluation of Alvarado score in diagnosing acute appendicitis. Pan African Medical Journal. 2019;34:15. https://doi.org/ 10.11604/pamj.2019.34.15.17803
7. Бугакова А.О., Малюков Н.А., Гулова Н.В., Максён И.В., Сагова М.С., Ворошилов В.Г. и др. Новый взгляд на этиологию, патогенез и клиническую картину острого аппендицита. Молодежный Инновационный вестник. 2018;7(1):16-17. [Bugakova AO, Malyukov NA, Gulova NV, Maksen IV, Sagova MS, Voroshilov VG, i dr. Novyy vzglyad na etiologiyu, patogenez i klinicheskuyu kartinu ostrogo appenditsita. Molodezhnyj innovacionnyj vestnik. 2018;7(1):16-17. (In Russ.)].
8. Fugazzola P, Ceresoli M, Agnoletti V, Agresta F, Amato B, Carcoforo P, et al. The SIFIPAC/WSES/SICG/SIMEU guidelines for diagnosis and treatment of acute appendicitis in the elderly (2019 edition). World Journal of Emergency Surgery. 2020;15(1):19. https://doi.org/10.1186/s13017-020-00298-0
9. Lapsa S, Ozolins A, Strumfa I, Gardovskis J. Acute appendicitis in the elderly: a literature review on an increasingly frequent surgical problem. Geriatrics (Basel). 2021;6(3):93. https://doi.org/10.3390/geriatrics6030093
10. Di Saverio S, Podda M, De Simone B, Ceresoli M, Augustin G, Gori A, et al. Diagnosis and treatment of acute appendicitis: 2020 update of the WSES Jerusalem guidelines. World Journal of Emergency Surgery. 2020;15(1):27. https://doi.org/10.1186/s13017-020-00306-3
11. Sangiorgio G, Biondi A, Basile F, Vacante M. Acute abdominal pain in older adults: a clinical and diagnostic challenge. Minerva Surgery. 2020;75(3):169-172. https://doi.org/10.23736/S0026-4733.20.08266-8