ОЦЕНКА ИНВАЗИРОВАННОСТИ ЭХИНОКОККОЗОМ И  ПОВЕДЕНЧЕСКИХ ФАКТОРОВ РИСКА СРЕДИ НАСЕЛЕНИЯ ОШСКОЙ  ОБЛАСТИ КЫРГЫЗСКОЙ РЕСПУБЛИКИ

К.М. Раимкулов; В.С. Тойгомбаева; О.Т. Куттубаев; А.Э. Мергенов

doi:10.54890/.v1i1.1303

К.М. Раимкулов В.С. Тойгомбаева О.Т. Куттубаев А.Э. Мергенов

DOI:

https://doi.org/10.54890/.v1i1.1303

Аннотация

Бул макалада Кыргыз Республикасындагы (КР) Ош облусунун 7 районунун калкынын (8823 адам) арасында эхинококкоз ооруларынын деңгээлин аныктоо максатында каралуучу спецификалык антителолордун бар-жоктугунун, сурамжылоонун, ультра үн (УЗИ) жана иммуноферменттик анализдин (ИФА) изилдөөлөрүнүн жана жүрүм-турумдук тобокелдик факторлорунун жыйынтыктары талкууланат. ИФАнын жыйынтыгы боюнча 12,0 ± 0,3% (1060) жана УЗИде 8,0 ± 0,4% оң (703) жыйынтыктар алынды. Көбүрөөк альвеококкоз оорусу УЗИ менен да – 334 ± 0,3% (3,78%), ИФА менен да 74,3 ± 0,4% (788) аныкталган. Эң эндемикалык аймак бул Алай району болуп чыкты, анда текшерилген 1535 адамдардын ичинен оорулууларынын деңгээли – 50,2 ± 0,9%ды (771) түздү, тобокелдүүлүк тобуна 14 жашка чейинки балдар да кирген – 74,3 ± 0,4% (788). Эхинококкоздун очокторунун пайда болушуна жана сакталышына: калктын үй жаныбарларын багуу эрежелеринин сакталбагандыгы, респонденттердин 83%ы иттерди ээн-эркин бош багуусу, 85%ы иттердин заңын тазалабоосу, чоңдордун 57%ы иттер менен байланышта болушу жана балдардын 63%ы алар менен ойногондугу эсептелет. Респонденттердин 49%ы гана ветеринардын кызматка кайрылат жана төмөнкүдөй иттерди мите курттан арылуу иш-чараларын жүргүзүшөт: 70%ы жылына бир жолу, 20%ы жылына 2, 3 жана сейрек болсо 4 жолу гана жасашат.

Ключові слова:

УЗИ, ИФА, эхинококк, альвеококк, инвазия, сурамжылоо, кальцинат.

Біографії авторів

К.М. Раимкулов, И.К.Ахунбаев атындагы Кыргыз мамлекеттик медициналык академиясы

Медициналык биология, генетика жана паразитология кафедрасы

В.С. Тойгомбаева, И.К.Ахунбаев атындагы Кыргыз мамлекеттик медициналык академиясы

Жалпы жана клиникалык эпидемиология кафедрасы

О.Т. Куттубаев, И.К.Ахунбаев атындагы Кыргыз мамлекеттик медициналык академиясы

Медициналык биология, генетика жана паразитология кафедрасы

А.Э. Мергенов, И.К.Ахунбаев атындагы Кыргыз мамлекеттик медициналык академиясы

Дипломго чейинки үй-бүлөлүк медицина кафедрасы

Посилання

1. World Health Organization. Echinococcosis. WHO; 2017. Available from: https://www.who.int/newsroom/fact-sheets/detail/ echinococcosis.

2. Casulli A, Abela-Ridder B, Petrone D, Fabiani M, Bobić B, Carmena D, et al. Unveiling the incidences and trends of the neglected zoonosis cystic echinococcosis in Europe: a systematic review from the MEmE project. The Lancet. Infectious diseases. 2023;23(3):e95–e107. https://doi.org/10.1016/S1473-3099(22)00638-7.

3. Torgerson PR, Keller K, Magnotta M, Ragland N. The global burden of alveolar echinococcosis. PLoS neglected tropical diseases. 2010;4(6):e722. https://doi.org/10.1371/ journal.pntd.0000722

4. Deplazes P, Rinaldi L, Alvarez Rojas CA, Torgerson PR, Harandi MF, Romig T, et al. Global Distribution of Alveolar and Cystic Echinococcosis.Advances in parasitology. 2017;95:315–493. https://doi.org/10.1016/bs.apar.2016.11.001

5. Darabi E, Motevaseli E, Mohebali M, Rokni MB, Khorramizadeh MR, Zahabiun F, et al.Evaluation of a novel Echinococcus granulosus recombinant fusion B-EpC1 antigen for the diagnosis of human cystic echinococcosis using indirect ELISA in comparison with a commercial diagnostic ELISA kit. Experimental parasitology. 2022;240:108339. https://doi.org/ 10.1016/j.exppara.2022.108339

6. Al-Jawabreh A, Ereqat S, Dumaidi K, Nasereddin A, Al-Jawabreh H, Azmi K, et al. The clinical burden of human cystic echinococcosis in Palestine, 2010-2015. PLoS neglected tropical diseases. 2017;11(7):e0005717. https://doi.org/10.1371/ journal.pntd.0005717

7. Li B, Quzhen G, Xue CZ, Han S, Chen WQ, Yan XL, et al. Epidemiological survey of echinococcosis in Tibet Autonomous Region of China. Infectious diseases of poverty. 2019;8(1):29. https://doi.org/10.1186/s40249-019-0537-5

8. Liu L, Xie F, Yang A, Cao J, Zhong B, Li W, et al. Epidemiological analysis of cystic echinococcosis and alveolar echinococcosis in an extremely high prevalence region: Population-based survey and host animal monitoring in Shiqu County, China.Acta tropica. 2021;221:105982. https://doi.org/10.1016/j.actatropica.2021.105982

9. Babadjanov AK, Yakubov FR, Ruzmatov PY, Sapaev DS. Epidemiological aspects of echinococcosis of the liver and other organs in the Republic of Uzbekistan. Parasite epidemiology and control. 2021;15:e00230. https://doi.org/10.1016/ j.parepi.2021.e00230

10. Раимкулов К.М. Особенности эпидемиолого эпизоотической ситуации по альвеококкозам в южных районах Кыргызстана. Медицинская паразитология и паразитарные болезни. 2018;2:40-44.

11. Раимкулов К.М., Абдыжапаров Т.А., Тойгомбаева В.С., Куттубаев О.Т., Турицин В.С. Инвазированность собак эхинококкозами в эндемичных районах Ошской области Кыргызской Республики. Медицинская паразитология и паразитарные болезни. 2018;4:19-25.

12. Раимкулов К.М., Куттубаев О.Т., Тойгомбаева В.С., Ханбутаева Г.М. Эпидемиологический анализ распространенности паразитарных заболеваний в Кыргызской Республике (1960-2011 гг). Вестник КГМА им. И.К. Ахунбаева. 2013;2:15-19.

13. Brunetti E, Tamarozzi F, Macpherson C, Filice C, Piontek MS, Kabaalioglu A, et al. Ultrasound and Cystic Echinococcosis. Ultrasound international open. 2018;4(3):E70–E78. https://doi.org/10.1055/a-0650-3807