КЫРГЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫНЫН АЙМАГЫНДА БӨЛҮНҮП АЛЫНГАН БРУЦЕЛЛА ШТАММДАРЫ БОЮНЧА САЛЫШТЫРМА МҮНӨЗДӨМӨ
Аннотация
Макалада Кыргыз Республикасынын аймагында бруцелла штаммдарынын адамдар жана айыл чарба жаныбарларынын арасында таралышы боюнча маалыматтар келтирилген. Ар кайсы авторлор тарабынан жүргүзүлгөн молекулярдык-генетикалык анализдердин натыйжалары боюнча адамдардан бөлүнүп алынган бруцеллалар B. melitensis түрүнө гана таандык экени аныкталды, айыл чарба жаныбарларынан бөлүнүп алынган изоляттар бруцелланын эки түрүнүн тең циркуляция болуп жатканын көрсөттү. Кой эчкилерден алынган 443 штаммдын 427си (96,3%) B. melitensis жана 16 (3,6%) штамм B. abortus катары аныкталган. Ийри мүйүздүү малдан алынган бруцелланын 30 штаммынын түрү боюнча 11 (37%) B. abortus жана 19 үлгү (63%) B. melitensis катары классификацияланды. Ошондой эле B. melitensis бодо малга жана B. abortus кой эчкилерге миграция болору жөнүндө маалыматтар берилди. Ал эми адамдардан бөлүнүп алынган толук геном тизмегинин натыйжалары боюнча B. melitensis түрү аныкталды жана бруцеллездун козгогучунун штаммдары Түркмөнстан, Туркия, Ирандын штаммдарына эң көп окшоштугу бар Чыгыш Жер Ортолук деңизинин өлкөлөрүндө жүргөн штаммдары менен бирдей экендигин көрсөттү.
Ключові слова:
бруцеллёз, генотиптөө, Brucella melitensis, Brucella abortus, Кыргызстан.Посилання
1. Писаренко С.В., Ковалев Д.А., Хачатурова А.А., Волынкина А.С., Русанова Д.В., Куличенко А.Н. Филогеография штаммов Brucella melitensis на основе анализа SNP полных геномов. Бактериология. 2016;1(1):73-79. https://doi.org/10.20953/2500-1027-2016-1-73-79
2. Ficht T. Brucella taxonomy and evolution. Future Microbiol. 2010;5(6):859-66. https://doi.org/10.2217/fmb.10.52
3. Roth F, Zinsstag J, Orkhon D, Chimed-Ochir G, Hutton G, Cosivi O, et al. Human health benefits from livestock vaccination for brucellosis: Case study. [published correction appears in Bull World Health Organ. 2004 Jan;82(1):76]. Bull World Health Organ. 2003;81(12):867-876.
4. Охапкина В.Ю., Пяткова Н.В., Павлов Д.Л., Суслопаров А.А. Эпидемическая опасность бруцеллеза в современных условиях Эпидемиология и вакцинопрофилактика. 2016;15(3):15-22.
5. Атамбекова Ж.А., Акматова Э.К., Чегиров С.Б., Камарли А.А. Определение типа бруцелл с применением amos-pcr. Вестник Алтайского государственного аграрного университета. 2016;10(144):107-110.
6. Чегиров С. Б., Нургазиев Р.З., Келдибекова З.С., Турсумбетов М.С. Типизация Brucella melitensis и abortus до видовой принадлежности с применением видоспецифических праймеров. Известия ВУЗов Кыргызстана. 2014;3:85-86.
7. Чегиров С.Б. Молекулярно-генетическогое типирование бруцелл, циркулирующих в фермерских хозяйствах Ак-Талинского района Нарынской области. Наука и новые технологии. 2013;5:135-138.
8. Kasymbekov J, Imanseitov J, Ballif M, Schürch N, Paniga S, Pilo P, et al. Molecular epidemiology and antibiotic susceptibility of livestock Brucella melitensis isolates from Naryn Oblast, Kyrgyzstan. PLoS Negl Trop Dis. 2013;7(2):e2047. https://doi.org/10.1371/journal. pntd.0002047
9. Турсумбетов М.С., Чегиров С.Б., Кельдибекова З.С. Межвидовая миграция возбудителя бруцеллеза среди яков. Вестник Красноярского государственного аграрного университета. 2021;3(168):127-132.
10. Kydyshov K, Usenbaev N, Berdiev S, Dzhaparova A, Abidova A, Kebekbaeva N,. et al. First record of the human infection of Brucella melitensis in Kyrgyzstan: evidence from whole-genome sequencing-based analysis //Infectious Diseases of Poverty. 2022;11(1):120. https://doi.org/10.1186/s40249-022-01044-1
